Pakistan’da medreseler gözaltında

İngiltere’nin başkenti Londra’daki saldırıların faillerinin Pakistan kökenli olduğu ve bu ülkedeki medreselerde eğitim gördüğünün tespit edilmesi, gözleri Pakistan’a çevirdi. Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref bir yandan ekonomik nedenlerden dolayı Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa ile dayanışmaya çalışıyor. Öte yandan da kısa bir süre öncesine dek Keşmir bölgesinde faaliyet gösteren militanların kendi askerlerince eğitimine göz yumuyordu. Şimdi, yabancıların ülkedeki medreselere devam etmesini engellemeye ve medreselerin tamamının devlete bağlamaya çalışıyor.

Pakistan’ın Peşaver kentindeki Dar-ul-Ulum medresesinde, yaşları 10 ile 16 arasında değişen çocukları görmek mümkün. Bu gençler öne arkaya eğilerek Kurandan sureler okuor, ezberlemeye çalışıyorlar. Bu tür eğitim Pakistan’daki ilahiyat öğretiminin temel bölümlerinden biri.

Yoksul çocuklar geliyor

Peşaver kentindeki bu medresenin müdürü Halit Binori, medreselerinde sadece eğitim ve öğretime ağırlık verdiklerini vurgulasa da Taliban milislerine yakınlığıyla biliniyor. Medreseler İslam dini tarihinde önemli bir yere sahip ve bugün de bu konumunu koruyor. Edinburg Üniversitesi’nde doktora yapan ve şimdi de Peşaver Üniversitesi’ni yöneten Kıble Ayaz medreselerin tarihten bu yana maddi zorluklar yaşayan ailelerin çocuklarına eğitim ve öğretim imkanı sunduğunu anlatıyor.

Fakirliğin medreselere devam eden çocuk sayısının ana kaynağı olduğu gerçeğine, başkent İslamabad’daki bir medresede yönetici olan Muhammed Harroni de dikkat çekiyor. Çocukların İslamabad’daki medreseye ülkenin dört bir yanından geldiğine dikkat çeken Harroni, “ bu öksüz çocukların ne yemeğe ne de içmeye paraları var. Okul onların temel ihtiyaçlarını karşılıyor ve ellerine bir diploma veriyor” diye konuşuyor.

“Aşırı dinci fikirler kemikleşiyor“

Medreselerle ilgili kaygıda öne çıkan radikal dinci kimi fikirlerin çocuklara aşılanıyor olması. Çocuklar bu medreselerde ne kadar uzun süre kalırsa, kafalarında da aşırı dinci fikirler o kadar kemikleşiyor. Bu nedenle medreseler Taliban örgütünün militan kazandığı en önemli yerlerden. Pencap Üniversite’sinde politika dersleri veren öğretim görevlisi Muhammed Hasan Askeri, çocukların aşırı dinci akımlara kapılmasının aldıkları eğitimin etkisi ile olduğuna dikkat çekiyor.

Pakistan’daki medreselerin sayısı Sovyetler Birliği’nin Afganistan’ı işgal ettiği dönemde hızla artı. O zamanlar Müslüman milislerin Sovyetler Birliği askerlerine karşı gösterdiği direniş Pakistan Gizli Servisince desteklendi. Amerikalılar da Sovyetlere Karşı olan güçlere maddi yardım sundu. Şimdi faaliyet gösteren ve Mücahitler ya da Müslüman Kardeşler gibi örgütlere eleman kazandıran medreseler de o zamanlarda kuruldu.

Ortak müfredat talebi

Londra’daki saldırıların ardından Pakistan Devlet Başkanı Pervez Müşerref medreselerde reforma gidilmesi ve bu yolla terörün önüne geçmesi için baskıya maruz kaldı. Müşerref de yabancıların medreselere devam etmesini yasakladı ve okulların tümünün resmi olarak kaydının yapılarak, ortak müfredata geçmesini emretti. Hükümetin öngördüğü müfredatı izlemek istemeyen medreseler ise direniş gösteriyor. Yeterli maddi kaynakların olmaması ve halkın refah düzeyinin düşüklüğü bu işin daha çok zaman alacağını gösteriyor.