Para dünyasının bir numaralı ismi Berlin'de

77 yaşındaki Alan Greenspan ABD’nin, Başkan’dan sonraki en güçlü adamı olarak da tanınır. 18 yılda, ‘dünya ekonomisinin orkestra şefi’ ünvanını da alan Greenspan, finans dünyasına göre, ABD Başkanı’ndan da güçlüdür. Kalın camlı gözlükleri ve soğukkanlılığıyla tanınan Amerikan Merkez Bankası Başkanı büyümenin ve para istikrarının garantörü sayılır.

Günün birinde adının tanrılaştırılacağını gençlik yıllarında herhalde hiç tahayyül etmemişti. New York’ta doğan Greenspan matematiğe hayrandı ama müzisyon olmak istiyordu. 1940’larda New York barlarında isim yapan Henry Jerome orkestrasında saksafon ve klarnet çaldı. Boş zamanlarında okuduğu iktisat kitaplarının etkisiyle kendini bu branşa atadı. Müzisyenliği bırakıp ekonomi öğrenimi görmek üzere üniversiteye yazıldı. Hocaları arasında, kamu borçlanmasını en büyük günah sayan eski Merkez Bankası Başkanları’ndan Arthur Burns de vardı. Alan Greenspan, aşırı ve sürekli borçlanmayla, işsizliği azaltabilecek oranlardaki büyüme hızını yakalamanın mümkün olmadığını ondan öğrendi.

Ford'un danışmanlığını yaptı

Arthur Burns bu parlak öğrencisine ilk siyasi görevin verilmesine yardımcı oldu. Greenspan 1974’te Başkan Gerrald Ford’un ekonomik danışmanlığına getirildi. Hayatını ise bağımsız mali danışman olarak kazanıyordu. Başarısı sayesinde ünü de artınca bilgisayar yapımcısı Apple 1980’li yıllarda Alan Greenspan’lı reklam spotları hazırlattı.

1987 yılında finans dünyasının süper yıldızı olduğunda emeklilik yaşı gelmiş dayanmıştı. Para aleminin büyükleriyle tenis ve golf oynamaktan hoşlanan Ronald Reagan 61 yılındaki Alan Greenspan’ı Amerikan Merkez Bankası Başkanlığı’na atadı.

Borsa krizi patlak verdi

Bu kariyeri talihsizlikle başladı. Göreve başladıktan 72 gün sonra borsa krizi patlak verdi. Kara cuma’nın atlatılmasında büyük payı olan Greenspan sayesinde Amerikan ekonomisi düşük enflasyon ve az işsizle en uzun büyüme sürecini yaşadı. Esnek para politikasını şiar edinen dünya ekonomisinin orkestra şefi, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki faiz düzeyini 18 yıldır tek başına belirliyor.

Greenspan’ın, sabah banyoda aklına geldiği söylenen, şifreli açıklamalarını anlamak zordur. Hatta radyolarda, ‘Greenspan ne demek istedi?’ adlı bilgi yarışması yayınlanır. Finans dünyasının paniğe kapılması için Greenspan’ın aksırması yeter. Büyük takdir toplamasına rağmen, Greenspan’ı eleştirenler, Merkez Bankası Başkanı’nın borsaların suni olarak şişmesine seyirci kaldığını ve çelişkili açıklamalarıyla durgunluğu körüklediğini söylerler. Ama Greenspan ABD’nin tek para otoritesi olarak kalacak. Görev süresi Başkan Bush tarafından 2006 yılına kadar uzatıldı. Greenspan’ın mirasını devralabilecek çaptaki bir adayın çıkmayışı da bu kararda muhakkak rol oynadı.