Petrol fiyatları, dünya piyasalarını etkiliyor

Ancak OPEC yetkililerinin açıklamaları piyasalar üzerinde geçici psikolojik etki yarattı. Suudi Arabistan’ın petrol üretimini günde on milyon varilin üzerine çıkaracağını duyurmasıyla inişe geçen varil fiyatı hafta başında yine 37 doların üzerine çıktı. Petroldeki pahalanmanın kalıcı olabileceğini belirten uzmanlar, ekonominin gıdası olan petrolün konjonktür üzerindeki muhtemel etkilerini araştırıyorlar.

Rusya petrolüne yöneliş

Rusya, dünya pazarına en çok hem petrol pompalayan ülke. Rus şirketleri, bir yandan yüksek fiyat sayesinde daha fazla para kazanmaya, diğer yandan da arz üzerinden piyasayı yeniden dengelemeye çalışıyorlar.

Sanayi ülkelerinin yakın ve ortadoğu petrollerine bağımlılıktan kurtulmak için Rus petrolüne yöneldiklerini belirten Brunswick UBS uzmanı Michail Collison, “Rusya’da darbe tehlikesi yok terörizm tehlikesi de nispeten düşük, Ortadoğu’da ise rafinerilerre her zaman birşey olabilir” diyor.

Pahalı petrolün etkisi

Uzmanlar pahalı petrolün Almanya’daki ekonomik canlanmanın hızını düşürebileceğini ancak durduramayacağını belirtiyorlar. Önümüzdeki aylarda piyasanın rahatlayacağını ve varil fiyatının 30 dolar yönünde inişe geçeceğini söyleyenler de çoğunlukta. Bir Alman bankasının son piyasa raporunda, 40 dolarlık varil fiyatının canlanmanın hızını kesebileceği, ancak Almanya için resesyon tehlikesinin söz konusu olmadığı belirtiliyor. Araştırma enstitüleri de pahalı petrol yüzünden Almanya’nın ekonomik durgunluğa sürüklenebileceğine ihtimal vermiyorlar.

Konjonktürün yavaşlama endişesi

Almanya Merkez Bankası Başkanı Axel Weber, global büyümeden endişeli değil. Ancak yüksek petrol fiyatının konjonktürü yavaşlatabileceğini söylüyor. Yılbaşından bu yana hem petrolün caril fiyatının %30 dolayında pahalanmasında, bir zamanlar petrol ihraç eden Çin’in artık petrol ithal eder duruma gelmesi, ABD’nin stratejik petrol stoklarını arttırması ve Irak’taki gerginlik rol oynuyor.

Global depresyona davetiye

Alman DekaBank bankasının araştırmasında ham petrol fiyatının aniden sıçraması ve o düzeyde kalması durumunda global büyüme hızının eksiye dönüşebileceği belirtiliyor. Merkez bankalarının enflasyona karşı ana faiz haddini arttırmalarının global depresyona davetiye çıkaracağı da raporda yer alıyor. Uzmanlar on yıllardır ekonomik daralmanın, petrol fiyatının yüksek oranda artmasına paralel olarak merkez bankası faizlerinin yükseldiği dönemlere rast geldiğini hatırlatıyor ve bu kez merkez bankalarının derhal faiz silahına sarılmayacağını öne sürüyorlar. Bunun, fiyatlar üzerindeki baskının yüksek ücret zamlarına yol açması durumunda gündeme gelebileceği de ifade ediliyor.

Ekonomik büyümenin, petrol fiyatı gibi riskler yüzünden tehlikeye girmesi durumunda Avrupa Merkez Bankası’nın tepki gösterebileceği ancak cari ham petrol fiyatının henüz müdahale sınırının altında seyrettiği de dile getirilen görüşler arasında. Ham petrolün varil fiyatı geçen hafta 39 dolarla son 13 yılın en yüksek düzeyine çıkmıştı.

İkmal darboğazı

Varil fiyatının altı aya kadar 30 dolara düşeceğini iddia eden uzmanlar, arzın yeterli olduğunu ve piyasanın fiyatlara risk payı yüklediğini ifade ediyorlar. Çin ve Amerikan ekonomilerindeki hızlı genişlemenin enerji ihtiyacını kamçılamasıyla doğabilecek ikmal darboğazı en büyük risk kaynağını oluşturuyor. Çin, ABD ve Japonya’daki büyümenin önümüzdeki aylarda hız keseceği ve bunun da petrol talebini frenleyeceği belirtiliyor. 40 dolar ve üzerindeki varil fiyatını dünya ekonomisinin uzun süre enflasyonsuz kaldıramayacağı da dile getirilen görüşler arasında.