Petrol pazarına saydamlık talebi

Reuters Haber Ajansı’yla görüşen, Alman Başbakanı Gerhard Schröder’in G8 sorumlusu ve Alman Ekonomi Bakanlığı Müsteşarı Bernd Pfaffenbach, petrol piyasasındaki en güncel gelişmeleri toplayacak ve piyasanın hizmetine sunacak bir Dünya Petrol Veri Bankası’nın sonbaharda hizmete gireceğini açıkladı. Bu veri bankası, ham petrolün üretimi, işlenmesi, ticareti ve depolanması hakkında bilgileri kapsayacak. Bu konuda bilgi veren Pfaffenbach, “aslında bu bilgilerin hepsini bugün de elde etmek olanaklı, ama bunlar derli toplu ve güncel değil” şeklinde konuştu.

Bu saydamlık girişimi, geçen yıl Alman Başbakanı Gerhard Schröder’in G8 Zirvesi’nde yaptığı bir öneriye dayanıyor. Aralarında önemli OPEC üyesi petrol üreten ülkeler ve birçok Asya ülkesinin de bulunduğu 90 ülke bu veri bankasının kuruluşunu destekliyor.

Hedef spekülasyonları önlemek

Girişimin amacı, petrol piyasasında spekülasyonlardan kaynaklanan fiyat dalgalanmalarının önüne geçmek. Paffenbach, spekülasyonun tamamen önlenmesinin olanaksız olduğuna dikkat çekiyor ve sadece belirsizliklerin ortadan kaldırılmasının bile yeterli olacağını savunuyor.

“Spekülasyon, serbest piyasanın bir parçası” diyen Pfaffenbach, petrolün de spekülasyona çok açık bir ürün olduğunu vurguladı ve petrol fiyatlarının tüm dünya ekonomisini bunalıma sokabilecek bir unsur olması nedeniyle, fiyat patlamalarına karşı önlem alınmasının yine de zorunlu olduğunu belirtti.

Fonların etkisi

Gerçekten de, petrol hakkında yapılan birçok araştırma, New York’ta yapılan petrol alışverişinin yaklaşık yüzde 90’ının spekülatif amaçlı olduğunu ve reel ekonomiye bir katkısı olmadığını ortaya koyuyor. Son yıllarda başlayan yeni bir gelişme de, kısa sürede büyük kar arayan ve yine kısa sürede milyarlık mali kaynakları harekete geçirebilen hedge fonlarının petrol piyasalarında aktifleşmeye başlaması. Bunun sonucu, Uluslararası Para Fonu’nun da belirlediği gibi, bir gün içinde petrol fiyatlarının aşırı dalgalanması oluyor.

Üretim talebi karşılayamıyor

Ancak uzmanlar, yalnızca bu veri bankasının kurulmasının petrol fiyatlarını düşürmeyeceğini vurguluyor. Çünkü dünya petrol üretimi, Çin gibi gelişmekte olan ülkelerin artan petrol ihtiyacını karşılayamaz durumda. Buna siyasi etkenlerle, Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri’ndeki rafineri kapasitelerinin yetersizliği de eklenince, petrol fiyatları ister istemez artıyor.

Uzmanlar kuşkulu

Fakat petrol üreticisi birçok ülke de, sanayileşmiş ülkelerdeki ekonomik durumun bozulmasının kendi ekonomilerini de etkilediğini anlamış durumda. Bu genel eğilimi, bu ülkelerin sanayileşmiş ülkelerde birçok şirkete ortak olmaları da besliyor.

Petrol uzmanları, bu saydamlık sağlama girişimine kuşkulu bakıyor. Hedge fonlarının petrol piyasasında artan hareketliliğinin karşısına saydamlıkla çıkmanın fazla bir anlamı olmadığını vurgulayan uzman Klaus Matthies, veri bankası kurma girişimini sadece petrol fiyatlarının gelişimi karşısında hükümetlerin çaresiz kalmasına bağlıyor.