Petrol piyasası endişeli

Trans Alaska Boru Hattı, Alaska yarımadasının kuzeyinden güneyine Prudhoe Bay’deki yataklardan, Valdez’deki yükleme tesislerine uzanıyor. Bu tesis, Amerikalı çevrecilerin dünyanın bu el değmemiş bölgesinin petrolle kirleneceği endişesi ile yaptıkları protestolara rağmen inşa edilmişti. Alaska’daki buzulların derinliklerinden çıkarılan Prudhoe Bay petrolü, Amerikan üretiminin yüzde 8’ine denk düşüyor. Başlangıçta günde 1,5 milyon varil ham petrol çıkarılan yatakların veriminin artık azaldığı belirtiliyor. Şu anda sadece 400 bin varil ham petrol çıkarılabiliyor.

British Petroluem (BP) yöneticileri, eskimiş bir borudaki petrol sızıntısını başlangıçta önemsizmiş gibi göstermeye çalıştılarsa da artık şaşkınlıklarını gizleyemiyorlar. BP’nin Alaska’daki işletme müdürü Steve Marshall, sızıntının tamamen sürpriz olduğgunu ve kaçak yapan borunun ne zaman tamir edileceğini bilmediğini söylüyor.

Alaska’dan yapılan açıklamada, kaçağın olduğu yere ulaşabilmek için boruların 16 mil boyunca yenilenmesi gerektiği belirtiliyor. Boru hattının 14 yıldır temizlenmediğini kabul eden şirket yöneticileri, Alaska tundralarında kilometrelerce ilerleyen boru hattının kontrolünü de resmi baskılar üzerine başlatmışlardı. Şimdiye kadar sızan petrol miktarı ise 600 - 800 litre olarak veriliyor.

Sızıntı incelenecek

ABD’de tartışma yaratan sızıntı şimdi bir jüri tarafından incelenecek ve şirketin sorumluluk derecesi saptanacak. Jüri, British Petroluem şirketini boru hattının bakımında kusurlu bulursa sadece şirkete değil, aynı zamanda yöneticilerine de ceza verilecek. Tesisin derhal devre dışı bırakılmasının nedeni de bu.

Alaska’daki bu olay dünya piyasalarında petrol fiyatlarının artmasına yol açtı. Avrupa petrolünün fiyatı bile Amerikalıların alımı arttıracakları beklentisi ile artış gösterdi. Amerikan hükümetinin petrol piyasasında sıkıntı yaratmamak için gerekirse piyasaya ulusal rezervlerden petrol sürebileceği söylense de fiyatlardaki dalgalanma durulmuş değil. Bu da borsaları etkiliyor.

Petrol fiyatları tırmanabilir

Öte yandan dün New York ve bu sabah Asya borsalarında petrol fiyatlarının artış göstermesi sadece Prudhoe Bay’daki yatakların kapatılmasına bağlı değil. Amerika’da fırtına mevsimi başlıyor ve geçen yıl yaşanan Katrina kasırgasının etkileri hala hatırlarda. Ancak Alman uzman bankacı Jörg Kraemer, asıl sorunun Ortadoğu’da yaşanan savaş olduğuna dikkat çekiyor.

Kraemer’e göre fiyatların varil başına 90-100 dolara kadar çıkması olası. Kramer, “Şu anda savaşan tarafların ikisi de petrol üreticisi değil. Piyasasıy etkileyebilecek büyük Arap ülkeleri çatışmanın dışında duruyor. Bu yüzden de petrol fiyatları düşük, aksi takdirde fiyatların 90-100 doları bulması olası” diyor.

Şimdi sorun, yüksek petrol fiyatlarının dünya ekonomisini nasıl etkileyeceğinde. Bazı ekonomistler, 70’li yıllardan bu yana petrol fiyatlarındaki dalgalanmalara alışık olan piyasaların fazla etkilenmesini beklemiyor, diğerleri ise petrole bağımlılıktan kurtulmanın zamanının hem insan hem de çevre için geldiği görüşünde.