Polonya’da füze kalkanı tartışması

Amerika Birleşik Devletleri’nin Doğu Avrupa'ya kurmayı planladığı füze kalkanı projesi, Moskova- Washington ilişkilerini geren konulardan. Bush yönetimi Kremlin'in tüm itirazlarına rağmen Polonya ve Çek Cumhuriyeti hükümetleriyle bu konuda anlaşmaya varmış, Moskova'nın tehditlerine kulak tıkamıştı. Beyaz Saray'da görevi devralmaya hazırlanan Barack Obama'nın bu konudaki tavrı bu nedenle büyük önem taşıyordu. Hafta sonunda önce Washinton, ardından Varşova'da bu konuda yapılan açıklamalar kargaşaya ve bir dışişleri bakanının özür dilemesine yol açtı.

Amerika Birleşik Devletleri’nde başkan seçilen Barack Obama’nın füze kalkanı için söz verdiği iddiası Polonya Devlet Başkanı Lech Kaçinski tarafından ortaya atıldı. Kaçinski, sözcüsü aracılığıyla, Obama’nın füze kalkanı projesinin devamı için kendisine söz verdiğini duyurdu.

“Anlaşılan yalan söylemişiz”

Ancak Obama’nın dış politika danışmanı Denis McDonough da Obama-Kaçinski görüşmesinin ayrıntıları hakkında basına açıklama yapmakta gecikmedi ve Amerika’nın müstakbel liderinin, herhangi bir taahhütte bulunmadığını duyurdu. Polonya'da iktidar partisinin önde gelen isimlerinden Zbigniew Chlebowski, füze kalkanı projesiyle ilgili gelişmeye, “Anlaşılan biz yalan söylemişiz” sözleriyle tepki gösterdi.

Polonya Dışişleri Bakanı Radoslaw Sikorski, füze kalkanı ile ilgili Varşova ile Washington arasında iletişimin tam anlamıyla işlememesini sert ifadelerle eleştirdi: “Bazı siyasetçilerimizin açıklamalarından ötürü Amerikan Dışişleri Bakanlığı'ndan özür dilemek zorunda kaldığım için utanç duyuyorum. Bütün bunlar, mevcut durumu daha da zora sokuyor. Dışişlerinde daha koordineli hareket etmeliyiz.”

Barack Obama, seçim kampanyasında Doğu Avrupa ülkelerine yerleştirilecek füze kalkanı projesini “teknolojik olgunluğa bağladığını” açıkladı. Bunun yanı sıra Obama, konuyla ilgili Moskova ile müzakereleri kaçınılmaz buluyor. Kremlin ise füze kalkanı projesini bir güvenlik tehdidi olarak görüyor ve projeye misilleme olarak Kaliningrad bölgesine kısa menzilli modern füzeler yerleştirileceğini belirtiyor.

Mali kriz de etkiliyor

Polonya’da ise hükümet ile devlet başkanlığı füze kalkanı projesinde farklı görüşler savunuyor. Donald Tusk başkanlığındaki hükümetin dışişleri bakanlığı sözcüsü Piyotr Paszkowski, füze kalkanı projesinin iptalini de ihtimaller arasında sıralıyor: “Amerika Birleşik Devletleri şu sıralar yüksek maliyetli iki savaş yürütüyor. Biz de mali krizin sonuçlarıyla uğraşıyoruz. Bu nedenle kuşkusuz tasarruf tedbirleri gündeme gelecektir. Füze kalkanı projesinin durdurulacağına dair henüz somut bir işaret yok. Ancak saydığım gelişmelerin projede gecikmelere neden olacağını söyleyebiliriz.”