Putin'in Hodorkovski ikilemi

"Rus petrol şirketi Yukos ile büyük hissedarları Mihail Hodorkovski ve Platon Lebedev’in akıbetleriyle ilgili karar saati yaklaşıyor. Bir Moskova mahkemesi hafta içinde Yukos’a üç milyar dolarlık vergi faturası çıkarmıştı. Böylece Rus ekonomisinin globalleşmesine öncülük eden bir şirket maddi iflasın eşiğine sürüklenmiş oluyor.

Yukos skandalının patlak vermesinden bu yana Başkan Putin adli makamlar üzerinde nüfuzunu kullandığı şeklindeki iddiaları ret ediyor ve bunun başsavcılığın görevi olduğunu söylüyor. Ancak Rusya’nın içinde bulunduğu şartlar karşısında başsavcının yukardan onay almadan böylesine büyük bir şirkete karşı harekete geçebileceğine inanmak zor.

Dava nasıl sonuçlanırsa sonuçlansın, Yukos, Hodorkovski ve Lebedev aleyhinde alınacak herhangi bir karar dünya kamuoyu nezdinde, Putin onaylı bir karar olacak ve bir ay önce ikinci başkanlık dönemini açan Rus lider zor duruma düşecektir.

Beraat kararı ya da sanıkların hafif cezalara çarptırılması ise Rus kamuoyunda, devlet başkanının, sevilmeyen patronlar karşısında dize gelmesi şeklinde yorumlanacak, 1990’lı yılların tartışmalı özelleştirme kampanyası sırasında aniden zengin olan işadamları ticari dokunulmazlığa kavuşacaklardır.

Yukos skandalı da başkanlık seçim kampanyası arefesinde, seçmeni harekete geçirmek için tertiplenmiş bir senaryo havasına bürünecek ve bu da Putin’in popülaritesini mutlaka olumsuz etkileyecektir.

Ancak sanıkların ağır hapis cezasına çarptırılması ya da Yukos’un vergi kaçırılmasına ceza olarak devletleştirilmesi de Putin’e zarar verebilir. Otoriter lider olmadığı şeklindeki sözleri kimseyi ikna etmeyecektir. Hukuk güvensizliği ortamında yabancı sermaye Rusya’da yatırım yapma planlarını erteleyebilir.

Dahası, Hodorkovski vari yollardan büyük servet yapan zengin Rus işadamları ürkecek ve yurtdışına sermaye kaçışı hızlanacaktır. Böyle bir ortamda devlet başkanının, on yılda Rusya’nın yurtiçi gayrı safi gelirini ikiye katlamak şekilndeki en önemli siyasi hedefi tehlikeye girecektir.

Sanık sandalyesindekiler zor durumda. Ama Putin açısından da siyasi ikilem söz konusu. Rusya Devlet Başkanı’nın Hodorkovski davasından yara almadan çıkması kolay olmayacak."