Refah sınır kapısı açıldı

Refah geçiş noktası, Eylül ayında İsrail askerlerinin Gazze Şeridi’nden çekilmesinin ardından, Mısır’dan silah kaçakçılığı ve kontrolsüz geçişleri engellemek amacıyla kapatılmıştı. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice’ın on gün önceki ziyaretinde yaptığı arabuluculuk sonucu sınır geçişinin yeniden açılması kararlaştırılmıştı. Filistin Özerk Yönetimi Başkanı Mahmud Abbas’ın bugün törenle açtığı sınır kapısından geçişler ise yarın başlayacak.

Refah sınır geçişinde geçerli olacak düzenlemeler konusunda İsrail ve Filistin tarafları tam 20 hafta boyunca tartıştı. Özellikle de son sözü kimin söyleyeceği konusunda. Belirli bir kişinin geçiş yapıp yapamayacağına kim karar verecekti? Filistinliler, sınır geçişinin tüm kontrolünü ellerinde bulundurmak ve sınırla ilgili tek söz sahibi olmak istiyor, İsrailliler ise bunu reddediyordu. ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, bölgeye ziyaretinde taraflar arasında arabuluculuk yaptı ve sınırın yeniden açılmasıyla ilgili anlaşma 15 Kasım’da imzalandı.

Geçişler izlenecek

Anlaşmaya göre, İsrailliler sınır geçişindeki binalarda neler olduğunu ekrandan izleyebilecek. Video kameralarından canlı görüntüler, sınırdan birkaç kilometre uzaklıktaki bağlantı bürosuna iletilecek. Bağlantı bürosunda, İsrail ve Filistinli yetkililerin yanı sıra Avrupa’dan gözlemci olarak gelen polis memurları bulunacak. Sınırdan sadece Filistin kayıtlarında adı geçen kişiler geçebilecek.

Bu kayıtlar, işgal gücü olarak onyıllardır İsrail tarafından oluşturuluyordu. Kayıtta adı bulunmayan ve sınırdan geçmek isteyen kişiler varsa iki gün önceden İsrail’e bilgi verilmesi gerekecek ve İsrail bunu protesto edebilecek. Filistin yönetiminin protestoyu kabul etmemesi durumunda, söz konusu kişi sınırdan geçebilecek.

Son söz Filistinliler’de

Son sözün, Filistinliler’e bırakılması eşi görülmedik bir durum olması açısından önem taşıyor. Şimdiye kadar İsrail ile Filistin arasında işgalci - işgal altındaki ilişkisi geçerli olduğundan son sözü söyleme hakkı hep İsrail tarafındaydı.

Ancak uygulamada, İsrail’in isteklerine aykırı hareket etmek için Filistin yönetiminin çok iyi düşünmesi gerekecek. İsrail hükümetinin, Filistin’den gelecek ağır ve inatçı bir tavır karşısında İsrail’deki Filistinli işçilerin sayısını azaltmak gibi yöntemlerle tepki göstermesi mümkün.

AB’nin rolü

Refah, Filistinliler için bir sınır geçişini profesyonel ve uluslararası standartlara uygun bir şekilde idare edebileceklerinin sınanacağı bir sınav niteliği taşıyor. Bu noktada, AB’nin rolü de çok önemli. AB ülkelerinden gözlemci polis memurları, sınır geçişlerini kontrol edecek. Ancak Avrupalı memurların Filistin ya da İsrail hukukunu uygulama gibi icrai bir görevi yok. Avrupalılar, Filistinliler’in Refah konusunda İsrail ile yapılan anlaşmaya uymasından sorumlu.

Avrupalı polisler, Filistinliler’e sınır geçiş işlemleri ve gümrük konularında da destek sağlayacak, ayrıca Filistinli sınır polisleri ve gümrükçüleri eğitecekler. Bu göreve Almanya da katılıyor. Alman Dışişleri Bakanlığı, Refah sınır kapısının iyi bir şekilde işlemesinin, İsrail ve Filistinliler arasında güvenin artmasına katkıda bulunacağını ve Gazze Şeridi’ndeki yaşam şartlarının iyileşmesi için büyük anlam taşıdığını düşünüyor.

Refah sınır geçişi, Gazze Şeridi’nde yaşayan 1 milyon 300 bin Filistinli için Mısır’a giden tek bağlantı yolu ve aynı zamanda Gazze Şeridi’nde İsrail’den geçmeyen tek kara bağlantısı olma özelliğini taşıyor.