Rus milliyetçiliğinin önlemez yükselişi

Irkçı bir video bandının ortaya çıkması, Rusya’da yükselen ırkçılık ve yabancı düşmanlığı sorununu yeniden gündeme getirdi. ’Bir Dağıstanlı ve Bir Tacikin İnfazı’ başlıklı üç dakikalık video klipte bir ormanda iki erkeğin zalimce öldürülmesi gösteriliyor. Kendisini Rusya Nasyonal Sosyalist Partisi diye adlandıran grup infaz sırasında kurbanlardan birinin derisini yüzüyor. Filme gamalı haç görüntüleri ve müzik eşlik ediyor.

Kaçırılan iki genç, bir ormanda Nazi bayrağının önünde elleri ve ağızları bağlanmış vaziyette duruyor. Daha sonra gençler, kameraya bakarak “Bizi Rus Nasyonal Sosyalistleri tutukladı“ diyor.

Yüzü maskeli bir kişi, “Yaşasın Rusya!“ diye bağırarak elindeki palayla kurbanının kafasını tek vuruşta kesiyor. Bu sırada kameraman yakın çekim yapıyor, fondaysa gitar sesi duyuluyor. İkinci kurbansa ensesine ateş edilerek öldürülüyor ve cansız bedeni önceden kazılan mezara devriliyor. Korkunç cinayetlerin ardından ekrana gelen yüzü maskeli iki kişi Nazi selamı veriyor.

Olayla ilgili bir gözaltı

Savcılık görüntülerle ilgili soruşturma başlattı. Olayla ilgili bir kişi gözaltına alınd Rus İnterfaks ajansı, İçişleri Bakanlığı’ndan adını açıklamadığı bir kaynağa dayandırarak verdiği haberde, Rusya'nın güneyindeki Adige Cumhuriyeti’nin başkenti Maykop'ta bir kişinin gözaltına alındığını duyurdu.

Polisin yaptığı ön incelemede yakalanan kişinin, infazı filme alan değil sadece internet üzerinden yayan bir kişi olduğu belirtilirken, polis zanlının yasa dışı bir parti veya ırkçı bir gruba mensup olup olmadığını araştırdığı kaydedildi.

Diğer yandan videonun gerçek olup olmadığı ile ilgili tartışmalar da sürüyor. Rus İçişleri Bakanlığı görüntülerin sahte olabileceği ihtimali üzerinde dursa da ırkçılık ve nefrete kışkırtma suçuyla soruşturma başlattı. Olayla ilgili bir kişinin tutuklandığı belirtiliyor. Bazı milliyetçi gruplar ise bunun hedefli bir provokasyon olduğunu iddia ediyor.

Irkçı şiddette artış

İnsan hakları kuruluşu Sowa ise video bandındaki görüntülerin gerçek olduğu görüşünde. Sowa’nın yöneticisi Alexander Verçovski bantla ilgili şunları söylüyor: “Video bandı olayının hedefli bir provokasyon olduğu açıkça görünüyor. Fail olduğunu söyleyen, kimsenin adını duymadığı, tanınmamış bir grup, nasyonal sosyalist bir örgütün militan kanadı olduğunu açıklıyor.“

Verçovski, Rusya’da artan aşırı milliyetçi faaliyetlerin, istihbaratçıların etkisi ve çalışmaları ile bağlantılı olabileceğini de belirtiyor. Rusya’da milliyetçi akımların güçlenmesiyle birlikte son aylarda ırkçı şiddet olaylarında artış gözlemleniyor.

Bu yıl Ocak ayından Temmuz’a kadar 310 kişi ırkçı ve Neonazi saldırılara maruz kaldı. Bu, bir önceki yılın ilk yarısına oranla yüzde 22’lik artış anlamına geliyor. İnsan hakları örgütü Sowa’nın verilerine göre saldırıya uğrayanlardan 34’ü hayatını kaybetti. Saldırıların özellikle Moskova, St.Petersburg gibi metropollerde yoğunlaştığı belirtiliyor.

Daha sert önlem talebi

Çoğu sokakta ya da metrolarda yaşanan saldırıların kurbanları genellikle Tacik, Tatar ya da Kafkasyalılar gibi koyu tenli etnik azınlıklar. İnşaatlarda ya da büfelerde çalışan ’konuk işçiler’in yanında öğrenciler ya da ülkede hakim politikalara muhalefet eden kişiler de saldırılara maruz kalıyor. Örneğin Temmuz ayı sonunda Sibirya’da nükleer santral karşıtı göstericilerin çadır kampı dazlaklarca basılmış, göstericiler dövülmüştü.

Sowa’nın yöneticisi Verçovski, aşırı sağcı fanatiklere karşı daha sert önlemler getirilmesini talep ediyor: “Şiddet eğilimli, yabancı düşmanı gençlere öyle sınırlar getirilmeli ki, bu sınırları aşmaya kalkışmanın işe yaramayacağını düşünsünler. Bu konuda maalesef polis baskısı dışında bir şey yok.“ İnsan hakları gözlemcileri şiddet eğiliminin günlük yaşamın bir parçası haline geldiğini, ayrımcı muamele, sataşma, hatta saldırı gibi durumlarda yoldan geçenlerin genelde görmezden gelmeyi tercih ettiğini belirtiyor.

Onlarca ölü

Parlamentonun alt kanadı Duma aşırı uçlara karşı mücadeleyi güçlendirmek için yasaları sertleştirse de kamuoyunda konuya ilgi büyük değil. Sowa, saldırıların çok azının medyaya yansıdığını ve soruşturmaların çok yavaş ilerlediğini kaydediyor. Uzmanlar Rusya’da yaklaşık 150 aşırı sağcı grup ve 60 bin kadar dazlak bulunduğunu tahmin ediyor.

İnsan hakları örgütlerine göre, Rusya'da 114 aşırı milliyetçi örgüt çatısı altında faaliyet gösteren yarım milyon genç bulunurken, bu yılın başından beri ırkçı saldırılarda 40 yabancı hayatını kaybetti.