Rusya ve Belarus'un gaz kavgası

Rus enerji devi Gazprom her yıl sonunda dağılan Sovyet Birliği’nin üyelerinden biri ile fiyat kavgasına girmeyi adet haline getirdi: Moskova, şimdiye kadar düşük fiyatla doğal gaz satarak destek verdiği Belarus Cumhuriyeti ile fiyat çekişmesini tırmandırdı. Gazprom tarafından konuyla ilgili olarak yapılan açıklamada “Belarus tarafı, Rus doğal gazı için gelecek yıl da daha fazla ödeme yapmayacağını açıkladı. Ama biz doğal gaz ticaretimizi piyasa düzeyine çıkarma programını uygulamaya koyduk ve Belarus için istisna yapmayacağız,” denildi.

Şimdiye kadar bin metreküp başına 47 dolar olan doğal gaz fiyatının artırılacağı daha önce bildirilmişti. Kapıyı 200 dolardan açan Rusya, pazarlıkla 110 dolara kadar indi. Ama Belarus bu fiyatı da fazla buldu. Oysa Gazprom’un Avrupa’ya sattığı doğal gazın birim fiyatı 254 dolar. Gelişmeler üzerine Gazprom’un Ukrayna’nın doğal gazı kesmeye hazırlığında olduğu iddia edildi.

Rusya'nın gözü boru hattında

Fiyat anlaşmazlığı yüzünden Belarus hükümeti köşeye sıkıştı. Belarus Devlet Başkanı Alexander Lukaşenko, demokratik olmayan yönetim tarzı nedeniyle Batı’da tepki görüyor. Şimdi tek müttefiki Rusya ile da arasının açılması tehlikesi doğdu. Rus basını, Lukaşenko yönetiminin yıllarca Rusya’dan ucuza aldığı doğal gazı Batı’ya pahalıya sattığını yazıyor. Gazprom sadece bu duruma bir son vermek istemiyor, aynı zamanda Belarus’tan geçen doğal gaz boru hattına sahip olmak istiyor. Bu yüzden de pazarlıklarda birim fiyatın yanı sıra hisseler üzerine de konuşuluyor. Eğer Minsk yönetimi 1 Ocak’a kadar Gazprom’un teklifini kabul etmezse kışı zor geçirecek. Belarus temsilcileri hala uzlaşma umudu taşıyor. Moskova’daki görüşmelere katılan Başbakan Yardımcısı Vladimir Semaçko “31 Aralık’a kadar vaktimiz var. Bu süre içinde bir uzlaşma bulmamız mümkün olabilir,” diyor.

Gazprom’un politikasının ‘para ya da boru hattı’ olduğunu belirten siyasi gözlemcilere göre, son gelişmelerin Belarus ekonomisini etkileyeceği kesin olsa da, Lukaşenko iktidarının bundan zarar göremesi uzakbir olasılık.

Gürcü-Azeri işbirliği

Öte yandan Rusya ve Gürcistan arasında da doğal gaz anlaşmazlığı yaşanıyor. Gazprom’un fiyat artırmak istemesine karşı çıkan Tiflis, Azerbaycan ile anlaşma yoluna gitti. İki ülke başbakanları Surab Nogaydeli ve İlham Aliyev, Pazartesi günü günde bir milyon metreküp doğal gaz sevkiyatı konusunda anlaşmaya vardı. Azerbaycan Başbakanı Aliyev, tarihi dayanışma içinde oldukları Gürcistan’a desteklerinin devam edeceğini vurguladı.