Sırplar Kosova’dan göçer mi?

Sırbistan’da geçen hafta sonu yeni anayasanın kıl payı bir farkla bile olsa kabul edilmesi Kosova’nın statüsüyle ilgili tartışmayı yeniden gündeme getirdi. Çünkü yeni anayasada, Kosova, “Sırbistan’ın ayrılmaz bir parçası” olarak nitelendiriliyor. Kosovalı Arnavutlar, resmi olarak hala Sırbistan’a bağlı olan ve 1999 yılından bu yana BM yönetimindeki Kosova’nın bağımsız olmasını istiyor. 2002 Ekim’inde yapılan yerel seçimlerden bu yana Sırplar ve Arnavutlar yönetimde eşit haklara sahip. Örneğin belediyede yönetimde bir Sırp varsa, yardımcısı Arnavut oluyor. Ya da bunun tam tersi.

Belediye Başkanı Petar Vasiç, Kosova bağımsız olmadığı sürece, kentteki huzurun süreceği görüşünü savunuyor. Vasiç, bağımsızlık halinde başta Sırplar olmak üzere Arnavut olmayan herkesin Kosova’yı terkedeceğini söylüyor. Sırbistan Devlet Başkanı Boris Tadiç de şu uyarıyı yapıyor: “Kosova’nın bağımsızlığı büyük bir göç akınına neden olabilir. Benim görüşüme göre bu, kesinlikle olmamalı. Kosova’yla ilgili görüşmelerde insanların evlerinde kalabilmesini mümkün kılan merkezden ayrılması gibi bir çözüm gündeme gelebilir. Ancak nasıl bir çözüm bulunursa bulunsun, etnik bir göçe yol açmamalı.”

Azınlıkların uyumu

Kosova’daki siyasi liderlerse farklı görüşte. Kosova Devlet Başkanı Fatmier Sejdiu Belgrad yönetimini Sırplara baskı yapmakla suçluyor: “Kosova’yı kendi ülkeleri olarak gören ve ­seven Sırplar buradan gitmeyeceklerdir. Belgrad, Kosova’nın geleceğini çok iyi biliyor. Gelecekte Sırpları Kosova’yı terk etmeye teşvik ederse, bu durum kendi vatandaşlarının zarar görmesine yol açar.”

Kısa adı UNMIK olan BM’in Kosova’daki Geçici İdari Misyonu’nun yöneticisi Joachim Rücker ise Kosova’nın statüsü yüzünden bir göç yaşanacağına inanmıyor. Kosova’nın geleceğiyle ilgili görüşmelerde temel noktanın, azınlıkların korunması ilkesi olduğunun altını çizen Rücker, “Kosova’nın statüsüyle ilgili sağlanacak anlaşma, sadece azınlıkların değil, onların uyumunu sağlayacak tüm koşulların da yerine getirilmesini güvence altına alacaktır. Bu nedenle ben göç senaryosunu gerçekçi bulmuyorum. Bu Kosova’nın statüsü nedeniyle değil, başka nedenler yüzünden olabilir,” diyor.

Çifte vatandaşlık vaadi

Kosova’da yaşayan va nüfusun yüzde 6’sını oluşturan Sırplara hem çifte vatandaş olma şansı tanınıyor hem de Sırpçanın resmi dil olmasını öngörülüyor. Arnavutlar ayrıca Sırpların uluslararası ordu ve polis gücüyle korunacağı garantisini de veriyor. Ancak Belgrad yönetiminin kuzey Mitroviça’daki temsilcisi Kosova’daki Koordinasyon Merkezi’nden Momir Kasaloviç, bağımsızlık halinde bunların hiçbirinin geçerli olmayacağı görüşünü savunuyor. Kasaloviç, Sırpların bağımsız bir Kosova’da Arnavutlar tarafından yönetilmeyi kabul etmeyeceğini öne sürüyor.