Sağlam bir uyum politikasına ihtiyaç var

Vicdan testi, bilgi testi ya da uyum politikası... Alman vatandaşlığına geçmek isteyen yabancı kökenlilerin önüne konulacak engellerin nasıl olması gerektiği konusunda Alman politikacıların hayal dünyaları sınır tanımıyor. Bu testlerle ilgili mantıklı ve mantıksız tartışmalar, bazı eyaletlerdeki parlamento seçimleri öncesinde daha da yoğunluk kazandı. Doğal olarak uyum politikasının yabancılardan çok seçim kampanyalarına malzeme için yapıldığını gördük. Hessen Eyaleti’nin Hristiyan Demokrat Birlik Partili Başbakanı Roland Koch 1999 yılındaki eyalet parlamentosu seçimlerindeki başarılı imza kampanyasıyla da bunu göstermişti. Kampanya, o dönemin Sosyal Demokrat-Yeşiller hükümetinin Almanya’da göçmenlerin çifte vatandaş olabilmelerini öngören inisiyatifine karşıydı.

Almanya İçişleri Bakanı Wolfgan Schaeuble gibi bazı politikacılar şu sıralar vatandaşlık testleriyle ilgili olarak yürütülen tartışmalardan doğru bir sonuç çıkarak, Almanya genelinde geçerli olacak tek bir testten sözediyorlar. Çünkü Almanya’nın her eyaletinde farklı bir testin yürürlükte olması saçma olur. Öyle ya Hessen’daki vatandaşlık testini zor bulan bir kişi gidip sadece bir memurla konuşarak halledeceği için Kuzey Ren Vestfalya Eyaleti’ne gidebilir. Hayır, Almanya’da vatandaşlığa nasıl geçileceği konusu belediye ya da eyaletlerin inisifatifine bırakılamayacak kadar önemli ve temel bir konu.

Elbette ki Alman vatandaşlığına geçmek isteyen bir göçmenin Almanya’nın temel değerlerini kabul ederek buraya uyum sağlayıp sağlamayacağı konusunda bir araştırma yürütülmesi haklı. Ancak Hessen’ın bilgi testindeki sorular, birçok Alman vatandaşının dahi bilemeyeceği kadar zor. Hele ki bu soruların yıllar önce çalışmak amacıyla Almanya’ya gelip, çocuklarını okula gönderen ve Almanca kurslarında zorlanan yabancılar için hazırlandığı düşünülürse.

Hessen’ın bilgi testindeki sorular, Almanya’yı çok cazip bir göç ülkesi haline getirmiyor. Baden Württemberg eyaletinin öngördüğü vicdan testindeki, Müslümanların encinsellik gibi konulardaki kişisel görüşlerinin sorulduğu soruların ise vatandaşlık konusuyla ilgisi yok. Almanya’da asıl ihtiyacımız olan, Alman vatandaşlığına geçmek isteyenlere engel çıkarmak yerine onlara Almanya’yı ikinci vatandaşları hissettirecek davetiyeler çıkarmaktır. Uyum için izlenen yöntemler¸ yanıtlarını bilebilmek için üniversitedeki tüm seminerlere katılmanın gerekeceği bir bilgi testinden çok, Alman toplumunun temel değerlerinin anlaşılmasına hizmet etmelidir.

Vatandaşlıkla konusundaki düzenlemelerle ilgili tartışmalarda atlanmaması gereken önemli bir nokta var: Bu düzenlemeler asla uzun soluklu olması gereken uyum politikalarının yerine geçemez ve paralel toplumların sorunlarını da çözemez. İhtiyacımız olan, yabancıları seçim kampanyalarında malzeme olarak kullanmak yerine vatandaşlığa geçmek isteyenlere hem haklar tanıyan, hem de onlardan bazı yükümlülükleri yerine getirmelerini isteyen bir çizginin izlenmesidir.