Sahra Çölü ışık saçacak

Bilim adamları ‘solar elektrik' adını verdikleri çöl güneşinden kazanılacak elektrik enerjisinden son derece ümitliler. Şimdiye kadar Afrika’nın en çok güneş alan bölgelerinde böyle bir proje başlatmak mümkün olmamıştı. Yeni girişimin özelliği, bütün kuzey Afrika ve Avrupa ülkelerinin ortaklığıyla başlatılacak olması. Projeye önayak olan Alman holdingleri arasında elektrik şirketleri RWE ile E.ON’un dışında Deutsche Bank ve güneş enerjisi branşında faaliyet gösteren kuruluşlar da bulunuyor. Desertec İnisiyatifi’nin sözcülüğünü üstlenen reasürans şirketi Münchner Rück son yıllarda iklim değişiminin yol açtığı afet ve kasırgalar yüzünden çok para kaybetmişti.

Güneş ışınlarından enerji üreten ilk santral 1985 yılında kurulmuştu. Parabolik kolektörlerle güneş ısısını elektriğe dönüştüren bu tesislerin avantajı, bağlı oldukları enerji siloları sayesinde güneş battıktan sonra da elektrik üretebilmeleri. Güneş ne kadar az açarsa, depolama ihtiyacı da o kadar fazla oluyor. Alman Hava ve Uzaycılık Merkezi’ne bağlı Teknik Termodinamik Enstitüsü’nün güneş teknolojisi araştırmaları uzmanı Profesör Robert Pitz-Paal, Kuzey Afrika ve Ortadoğu'nun güneş enerjisi açısından Avrupa’dan çok daha şanslı olduğunu söylüyor. Pitz-Paal, "Güney Avrupa ülkelerinden de avantajlılar. İspanya bile Akdeniz’in güneyindeki ülkeler kadar güneş almıyor. Önemli olan bir diğer husus da, Sahra'da yerleşimin olmadığı uçsuz bucaksız arazilerin bulunması. Teorik olarak çöllerin yüzde iki ila yüzde üçü genişliğindeki bir alan, hem bulunduğu bölgenin, hem de bütün Avrupa’nın elektrik ihtiyacını karşılayabilir” diyor.

Desertec Tasarısı

Güneş enerjisiyle çalışan termik santrallar sayesinde Kuzey Afrika, Ortadoğu ve Avrupa’nın elektrik ihtiyacını karşılayabilecek olan projenin ön çalışmalarına katılmıştı. Desertec Tasarısı adı verilen bu çalışmayla, Sahra Çölü'nün merkezi Avrupa'dan üç kat fazla güneş aldığı ve çölde kurulacak termik santralların Avrupa’daki santrallardan üçte iki oranında ucuza geleceği ortaya çıkmıştı. Ancak Pitz-Paal sahra çölündeki santrallardan elde edilecek elektriğin maliyetinin fosil yakıtlardan sağlanan elektrikten henüz yüksek olduğunu hatırlatıyor.

Pahalıya malolacak

Maliyet dezavantajı bu teknolojinin henüz emekleme devresinde olmasından ve çok pahalı yatırımları gerektirmesinden kaynaklanıyor. Çölde elde edilecek elektriğin yepyeni havai hat şebekesiyle Avrupa’ya nakledilmesinin gerekeceğini belirten Alman bilim adamı, güneşli termik santral yatırımlarının petrol ya da kömür santrallarından yüksek olmasının neden rol oynamayacağını şöyle anlatıyor:

“Klasik termik santralın yakıtına sürekli harcama yapmanız gerekir. Güneş enerjisi ise, santralın devreye girmesiyle birlikte bütün yakıt masrafının ödenmiş olması anlamına gelir. Bu bakımdan maliyet karşılaştırması yapacaksanız o zaman, kömürle çalışan santralın ömrü boyunca satın alacağınız kömürün faturasını da bu hesaba dahil etmeniz gerekir.”

Alman bilim adamları Avrupa’nın 2050 yılına kadar elektrik ihtiyacının yüzde 15’ini çöl güneşiyle karşılayabileceğini hesaplıyor. Prof. Pitz-Paal, ham petrol fiyatı ve doğal felaketlerin artması nedeniyle Desertec vizyonunun günün birinde gerçek olacağından emin. Pitz-Paal, "Dünyamızı tehdit eden gelişmeleri önlemek için büyük gayret göstermeliyiz. Bu proje de bize yardımcı olabilir. Bölge ülkeleriyle projeyi kapsayan diyalogu, Akdeniz Birliği bünyesinde genişletebiliriz” diyor.

Santraller nereye kurulacak?

Güneş enerjisiyle elektrik üreten santralların siyasi bakımdan istikrarlı ülkelerde kurulması şart. Kaliforniya ve İspanya’da başarıyla denenen bu tip santralların bütün dünyanın elektrik ihtiyacını karşılayabilmesi için Sahra Çölü'nün sadece 90 000 kilometrekarelik bölümüne parabolik paneller yerleştirilmesinin yeterli olacağı hesaplanmış.

Khalid El Kaoutit / Çeviren: Ahmet Günaltay

Editör: Nihat Halıcı