060710 D Rauchen

Sigara yasağıyla ilgili tartışmalar sigaranın icadıyla başladı. Avrupa tütünle Amerika'nın keşfinin ardından tanıştı. Sigaraya ilk yasak Otuz Yıl Savaşları sırasında paralı askerler arasındaki sigara tiryakiliğinin tırmanması üzerine ve ahşap evleri yangından korumak amacıyla getirildi. Hatta Lüneburg Dükalığı'nda sigara içenler 1692 yılına kadar idam cezasına çarptırılıyordu.

Ancak sigara vergi gelirlerini arttırdığı için sigara yasağı çoğu yerde kaldırıldı.

20'nci yüzyıldan itibaren tütüne karşı sürdürülen mücadele artarak devam etti. Nasyonal sosyalizm döneminde de bağımlılığın ve zayıflığın sembolü olarak görülen sigaraya karşı savaş ilan edildi. Bu dönemde sigaranın zararlarının araştırılması için önemli bir bütçe ayrıldı ve 1941 yılında Almanya'nın Jena kentinde tütün mamullerinin zararlarını araştırmak üzere bir enstitü kuruldu.

Adeta paranın yerini aldı

Diğer yandan tütün İkinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya'nın yeniden yapılanma sürecinde önemli rol oynadı. ABD, Marshall Planı kapsamındaki yardımların ilk yılında Almanya'ya 90 bin tondan fazla tütün gönderdi. Bu tütün yardımı sigaranın çok kısa bir sürede adeta paranın yerini almasına ve ülkede güçlü bir tütün sanayisinin kurulmasına vesile oldu.

Ülkede sigaraya karşı ilk inisiyatifler ise 1970'li yıllarda ortaya çıktı. Federal Meclis ilk kez 1998 yılında sigara içmeyenleri korumaya yönelik bir yasa tasarısına imza attı. Ancak girişim dönemin Sağlık Bakanı Hrıstiyan demokrat Horst Seehofer engeline takıldı. Seehofer 8 yıl sonraysa Angela Merkel hükümetinin tüketiciyi koruma bakanı olarak çok daha ağırlaştırılmış bir sigara yasağı teklifinde bulundu. Seehofer bunu nedenini şöyle açıklamıştı: "Bence sorun bazı eyaletlerde birahanelere sigara içilebilen yerler olarak ruhsat verilmesinde, diğer eyaletlerdeyse her türlü lokantanın muaf tutulmasının istenmesinde yatıyor."

Her eyalete farklı yasa

Hükümetin 2006 sonbaharındaki sigara yasağı girişimi de yine başarısızlıkla sonuçlandı. Bunun sonucunda 2007 Ağustosu ile 2008 Temmuzu arasında her eyalet sigara kullanımının sınırlandırılmasıyla ilgili kendi yasasını çıkardı. Durum o denli karışık bir hâl aldı ki, Almanya içinde farklı eyaletleri gezen bir kişi nerede sigara içebileceğini kontrol etmek için adeta haritaya ihtiyaç duyar oldu. Bu dönemde de yine en katı yasa Bavyera eyaletinde çıkarılmıştı. Eski Eyalet Başbakanı Edmund Stoiber şu açıklamayı yapmıştı: "Kamu binalarında ve tüm lokantalarda sigara içilmesi yasaklanmıştır."

Bavyera'nın ünlü birahaneleri ve restoranlarında sigara içmenin yasaklanması Hrıstiyan Sosyal Birlik Partisi'ne (CSU) duyulan sempatiyi büyük ölçüde azalttığı için Stoiber'in yerine gelen Horst Seehofer 1 Ağustos 2009 yılında sigara yasağının yeniden gevşetilmesini sağladı. Almanya’nın en sert sigara yasağı önümüzdeki 1 Ağustos'ta yine Bavyera'da yürürlüğe girecek.

© Deutsche Welle Türkçe

Andreas Noll / Çeviri: Banu Ertek

Editör: Ahmet Günaltay