Suriye nasıl düzelir?

Rusya'nın BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye'ye karşı alınan sert kararları engellemesinin sebebi Şam yönetimi ile yıllardır süren iş birliği. Suriye, Rusya'nın Ortadoğu'da kalan son müttefiklerinden biri. Ancak Rusya'nın Şam yönetimine desteğinin başka nedenleri de var.

Alman Heinrich Böll Vakfı Beyrut Bürosu Yöneticisi Suriye uzmanı Bente Scheller, Rusya'nın aynı süreçten geçen Libya konusunda yaşadığı hayal kırıklığına dikkat çekiyor. Scheller “Libya konusunda Rusya kendisini dışlanmış hissetti. Şöyle ki Libya'ya yaptırım kararını onayladı ama karar onun istediğinden çok daha kapsamlı bir şekilde uygulandı. Bu nedenle Rusya Suriye konusunda başından beri geri planda kalarak tepki veriyor” açıklamasını yapıyor. Suriye uzmanı Bente Scheller Moskova'nın güvenini yeniden kazanmanın çok zor olacağı görüşünde.

"Rusya ikna edilebilir"

Almanya'nın düşünce kuruluşlarından Bilim ve Siyaset Vakfı'nın (SWP) yöneticisi Volker Perthes de Rusya'nın Suriye'de çözüm arayışına ortak edilerek ikna edilebileceğini belirtiyor:

“Moskova yönetimine Suriye konusunda sadece yapıcı bir rol üstlenebilecekleri değil, lider bir konum üstlenmeleri gerektiği söylenmeli. Rusya Kuzey ülkeleri arasında Suriye ile en yoğun ilişkilere sahip ülke. Onlara Rusların Suriye'deki çıkarlarına saygı duyulduğu sinyali verilmeli. Pazarlıklar sonucu oluşturulacak bir geçiş sürecinin Rusya'nın da çıkarına olacağı ve bu konuda kendilerine destek verileceği hissettirilmeli. Yani Rusya'yı sert bir şekilde eleştirmektense ona destek önermeli.”

BM Güvenlik Konseyi'nde Suriye'ye karşı sert yaptırımları reddeden ülkelerden biri de Çin. Volker Perthes Çin'in tutumunuysa “Çin'deki meslektaşlarım kesinlikle askerî bir müdahale gerektirmeyen bir çözüm istendiğini söylüyor. Ve özellikle de resmî açıdan Batı'nın her halükârda bir askerî müdahale planladığı şüphesi var. Almanya da askerî bir çözüm istemiyor. Hepimiz pazarlıklar sonucu oluşturulan bir geçiş süreci istiyoruz. Gerçek şu ki Çin yönetiminin Suriye'de özel çıkarları yok ve Rusya kendilerinden bunu istediği için Moskova'nın arkasında durduklarını söylüyorlar” sözleriyle açıklıyor.

"İran çok tedirgin"

Suriye'deki Esad rejimi ile yakın ilişkileri olan bir diğer ülke de İran. Mollalar bugüne kadar Şam yönetimi üzerinden bölgede nüfuzunu kullanıyor, Lübnan'daki Hizbullah'a destek Suriye'deki kanallar üzerinden veriliyordu. Kısa bir süre öncesine kadar Şam'da bulunan Hamas yönetimi üzerinden İran'ın nüfuzu Filistin'e kadar uzanıyordu. Volker Perthes “İran yönetimi Esad rejiminin çökmesi halinde Arap dünyasındaki tek müttefiğini kaybedebileceği için son derece tedirgin. Bu nedenle Esad rejiminin sürmesi İran'ın çıkarları açısından çok büyük önem taşıyor” şeklinde konuşuyor.

Suriye konusunda Ortadoğu'da dengeler oldukça hassas. Suriye uzmanı Bente Scheller, Rusya'nın BM Güvenlik Konseyi'nde, Suriye'ye askerî müdahaleye yol açabilecek bir kararı desteklemeyecek olmasının diğer ülkeler açısından da rahatlatıcı etki yaptığına dikkat çekiyor. Uluslararası topluluk böylece bu tür bir müdahalenin nasıl yapılacağına dair somut yanıtlar aramak zorunda kalmıyor.

©Deutsche Welle Türkçe

Thomas Kohlmann / Çeviri: Deniz Eğilmez

Editör: Beklan Kulaksızoğlu