Türk dış ticaretinde yeni dönem
28 Ekim 2011
Türkiye’nin Avrupa Birliği ile ilişkilerinde tempo gittikçe düşse de özellikle ekonomi dünyasını ilgilendiren gelişmelerin devam ettiği görülüyor. Türkiye’nin Ortak Transit Sözleşmesi'ni imzalayarak Ortak Transit Rejimi’ne geçişi de son zamanlarda bu alanda görülen önemli gelişmelerin başında geliyor. Türkiye'nin Ortak Transit Rejimine geçişi dış ticarete ciddi bir katkı sunacak.
Düzenleme Türk firmalarının daha az bürokrasi ile Avrupa pazarlarına taşımacılık yapmasının önünü açıyor. Böylece Türk firmalarının Avrupa Birliği ülkelerine yaptıkları taşımalarda istenen ‘TIR Karnesi’ uygulaması asgari düzeye inecek ve Türk TIR’larının tek bir belge ile Avrupa pazarına ulaşabilmesi mümkün olabilecek. Uygulama şimdilik pilot proje olarak karayolu taşımacılığında başlatıldı, ancak daha sonra hava ve deniz yoluyla yapılan taşımacılığı da kapsaması bekleniyor.
Dış ticaret açığı yükseliyor
Türkiye’nin Ortak Transit Rejimi’ne girmesi Türkiye taşımacılık sektörü, dolayısıyla Türkiye’nin ihracatı açısından hızlandırıcı bir etki yaratma potansiyeli taşıyor. Bunun yanında bu aşamada uzmanların dikkat çektiği kimi konular da bulunuyor. Bu uygulamanın Türkiye’nin ithalatını da hızlandırabileceği belirtiliyor.
Türk ekonomisinin en büyük risklerinden birisi dış ticaret açığı. Okan Üniversitesi Finansal Riskleri Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin açıkladığı raporda Türkiye’de ihracatın ithalatının karşılama oranı gerilediği belirtiliyor. Rapora göre, Eylül ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı 6.34 puan gerileyerek yüzde 50.89 seviyesinde gerçekleşti. Aynı dönem için dış ticaret açığı ise 10,41 milyar dolar oldu.
“Gümrük yönetiminde kolaylık sağlayacak”
İktisadi Kalkınma Vakfı Ulaştırma Politikası Uzmanı Çağdaş Özenmiş, söz konusu düzenlemenin dış ticareti artıracak bir etki yaratabileceği kanısında. Özenmiş, “Her şeyden öte, AB'ye uyum bağlamında büyük önem arz eden Ortak Transit Rejimi, Gümrük Birliği'nin ruhuna daha çok uyan bir sistem. Maddi anlamda ve zamansal olarak pek çok fayda getirebileceği gibi gümrük yönetimi alanında da pek çok kolaylık sağlayabileceği söylenebilir. Bekleme süreleri açısından düşünüldüğünde, ihracatı zorlaştırıcı etkilerin azaltılması yönünde etkisi olacaktır. Bu durumun, ithalatın uç seviyelere çıkmasıyla bir dış ticaret açığı yaratacağını söylemek çok yerinde olmayacaktır. Çünkü rejim, her iki tarafa da belirli kolaylıklar sağlıyor” diyor.
Bunun yanında Özenmiş Türkiye'de iş dünyasının yaşadığı kota sorununa da dikkat çekerek şunları söyledi:
"AB ve Türkiye ilişkileri çerçevesinde Türk iş dünyasının ulaştırma politikasına ilişkin yaşadığı sorunların başında kota problemi geliyor. Türk iş dünyasının ve nakliye sektörünün karşı karşıya kaldığı taşımacılık kotaları sorunu ticaret koşullarını zorlaştırıyor ve dış ticareti olumsuz etkiliyor. Türk nakliyecilerine yönelik geçiş belgesi kotası uygulamasının, malların serbest dolaşımı prensibi kapsamında müzakere gündemine getirilmesi ve sonuç olarak da bu haksız uygulamanın ortadan kaldırılması gerekiyor.”
“Bu rejim keyfiyete bırakılamaz”
Ortak Transit Rejimi'nin Türkiye ekonomisine bir başka katkısı gümrük masrafları konusunda olacak. Marmara Üniversitesi Avrupa Birliği Enstitüsü Yönetim Kurulu Üyesi Yard. Doç. Dr. Sait Akman, “Söz konusu rejim firmaların işlemlerini azaltacağı için maliyetlerini de makul seviyelere indirecek” dedi.
AB Uzmanı Can Baydarol ise Ortak Transit Rejimi ile ilgili Türkiye’nin daha aktif olması gerektiğini belirtiyor. Baydarol, “Türkiye, Gümrük Birliği konusunda karar alıcı konumda değil. Bu yüzden Gümrük Birliği konusunda uygun olmayan düzenlemelere müdahale edemiyor. Dolayısıyla Ortak Transit Rejim düzenlemesinde de istediği sonuçları alabilmesi için masada olması gerekiyor. Bu rejim keyfiyete bırakılamaz” şeklinde konuştu.
© Deutsche Welle Türkçe
Haber: Selçuk Oktay / İstanbul
Editör: Hülya Köylü