Türk gazetecilerden özgürlük uyarısı

Düşünce suçu ve basın davalarının uzman isimlerinden, Avukat Fikret İlkiz, Türkiye’de kabul edilen yasaların tümünün önce demokrasi için kabul edildiğini, ancak uygulamada kanunun amacına aykırılığın yaşandığına dikkat çekiyor. Türkiye’deki ifade özgürlüğüne ilişkin yasal düzenlemelere işaret eden İlkiz, şu saptamayı yapıyor:

“Türkiye’de örneğin Türk Ceza Kanunu’nun 1’nci maddesi, temel hak ve özgürlüklerin korunması için kabul edilmiş olmasına karşın, bu kabülün aksine uygulamalar aynı kanunla yapılıyor. Ve ifade özgürlüğü benimsenmediği için, ifade özgürlüğü zihinlerde kabul edilmediğinden dolayı da eskiye oranla gazetecilerin, aydınların mahkeme önüne daha çok çıktığını görüyorsunuz. Ve yasalardan geriye gidişle aslında demokrasiden geriye gidiş paralel bir biçimde Türkiye’yi sürekli zora sokuyor.”

Özgürlükler sınırlandırılıyor

Basın Konseyi Başkanı ve Hürriyet Gazetesi Başyazarı Oktay Ekşi de Türkiye’de son yıllarda hak ve özgürlükler açısından atılan adımların son yasal düzenlemelerle ciddi şekilde sınırlandırıldığına işaret ediyor. Oktay Ekşi, yürürlüğe sokulması planlanan yeni yasa tasarılarının pek çok gazeteciyi ciddi hapis cezalarıyla yüz yüze bırakacağını söyledi.

Avrupa ülkelerdeki uygulamalara da işaret eden Ekşi sözlerini şöyle sürdürdü: “Sanıyorum ki basın özgürlüğü dediğiniz bizim burada iletişim özgürlüğü diye tanımladığımız kavram sadece Türkiye’de değil, dünyada bir hayli saldırıya uğradı son bir yıl içinde. Özelllikle Avrupa ülkelerinde düşünce ve ifade özgürlüğünün kabul edilmez şekilde kısıtlandığına, kısıtlanmasını sonuçlandıran yasalar çıktı ve çıkıyor.”

Geriye dönüş tehlikesi

Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nün bütün ülkeler için önemli olduğunu, ancak Türkiye gibi ülkeler bakımından daha çok önem taşıdığını kaydeden Gazeteci Ragıp Duran ise iletişim özgürlüğünün diğer hak ve özgürlüklerin bilinmesi açısından önemli olduğunu vurguladı. Duran, Türkiye’de basın özgürlüğü için hukuki ve mesleki alanda mücadele yürütülmesi gerektiğine dikkat çekti. Duran, basın özgürlüğü için verilen mücadelenin bugün gelmiş olduğu boyutu şöyle değerlendirdi:

“Bunun henüz çok cılız olduğunu görüyoruz. Önümüzdeki dönemde milliyetçiliğin de yükselmesiyle Avrupa Birliği perspektifinden de uzaklaşılmasıyla sanki yeniden olumsuz kısıtlayıcı günlere geri dönüş tehlikesi var.”

Reformlar buharlaşıyor

Daha önce pek çok kez yargılanan ve son olarak Terörle Mücadele Yasası’nı ihlal ettiği gerekçesiyle Bağcılar 2. Asliye Ceza Mahkemesi'nde hakkında 5 yıl hapis cezası istemiyle dava açılan gazeteci Neşe Düzel’in Türkiye’deki son yasal düzenlemelere ilişkin görüşleri şöyle:

“Avrupa Birliği yolunda atılan demokratikleşme ve hukuk reformu adımları buharlaşmaya başladı. Mesela son Terörle Mücadele Yasası taslağı hazırlandı. Orada, geçmişteki yasaklamaları, baskıları, engelleri hatırlatan çok ciddi maddeler var. Bu tabii endişelendiriyor insanı.“

Raporlar ne diyor?

Dünyanın pek çok ülkesinde basına yapılan saldırılar devam ediyor. 11 Eylül 2001 sonrasında terör gerekçe gösterilerek yasalarda olumsuz adımların atılmasına, başta Avrupa olmak üzere geride bıraktığımız aylarda da devam edildi. Merkezi Paris'te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün verilerine göre geçen yıl 63 gazeteci görevi başında uğradığı saldırı sonucu hayatını kaybetti. Türkiye’de ise Bianet Medya Gözlem Raporu 157 gazeteci, yayıncı ve aktivistin saldırı ve tehditlerle karşılaştığını, mahkemelerde yargılandığını belgeledi. Raporda, sansür uygulamalarına örneklerle yer verildi.