Türk yüksek yargısına Avrupa projesi

Avrupa kurumları özellikle son 10 yıldır Türkiye'de yargı reformu gerektiği konusunda Ankara'ya çağrılar yapıyor. Türkiye'de yargı reformu denilince akla ilk olarak yargı kurumlarının pratikteki idari işleyişi gelmekte. Ancak Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği, konunun, pratik ayrıntıların ötesinde olduğu görüşünde. Avrupa kurumlarına göre yargı reformu için Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ve Avrupa Birliği'nin konuyla ilgili müktesebatının temel alınması gerekiyor.

Bu gerçeğin bilincinde olan Türk hükümeti 2003 yılından bu yana, yargı reformunun temelinde olan "yargıç, savcı, polis ve jandarmasının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları temelinde eğitimi" konusunda Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği'yle ortaklaşa proje ve programlar yürütüyor.

Avrupa Birliği tarafından finanse edilen bu proje ve programlar, insan hakları ve hukuk devleti alanında Avrupa'nın referans organı olan Avrupa Konseyi tarafından yürütülmekte. Projeler kapsamında bugüne kadar Türkiye'nin dört bir yanından binlerce yargıç, savcı, polis ve jandarma, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları konusunda mesleki eğitim aldı.

Ancak Avrupa kurumlarının Türkiye'deki yargı reformuna katkı sağlamak için hazırladıkları en kapsamlı proje bugün Ankara'da başlatılıyor. "Yüksek Yargı Kurumlarının Avrupa Standartları Bakımından Rollerinin Güçlendirilmesi" adını taşıyan projenin en önemli özelliği, ilk defa en üst düzey yargı memurları için öngörülmüş olmasında yatıyor.

Projenin kapsamı

Yaklaşık 30 ay sürecek proje, Strasbourg merkezli Avrupa Konseyi'nin öncülüğünde Anayasa Mahkemesi, Yargıtay, Danıştay ve Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu ile ortaklaşa yürütülecek. Proje kapsamında bu üst yargı organlarında görev yapan yüzlerce yargıç ve savcı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları, Avrupa Sosyal Şartı ve Avrupa Birliği müktesebatı konusunda mesleki eğitim alacak.

Bu eğitim çerçevesinde 2012 yılı Temmuz ayına kadar beş yuvarlak masa toplantısı, 12 konferans ve 16 eğitim semineri düzenlenecek. Türk yargıç ve savcılar için Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi merkezinin bulunduğu Strasbourg, Avrupa Adalet Divanı'nın görev yaptığı Lüksemburg ve diğer Avrupa Birliği kurumlarının merkezini barındıran Brüksel'de toplantılar da öngörülüyor.

Üst düzey yargıç ve savcılar, toplam bütçesi 3 milyon 300 bin euro olan proje çerçevesinde, Avrupalı uzmanlarla görüş alışverişinde de bulunabilecekler. Avrupa Konseyi yetkilileri, projede adil yargılanma, işkence ve kötü muamelenin yasaklanması, ifade, düşünce, din, vicdan ve örgütlenme özgürlüğü, mülkiyet hakkı ve çevre ve sosyal hakların korunması konularına özellikle değinileneceğini belirtiyorlar.

Proje kapsamında 2011 ve 2012 yıllarında düzenlenecek konferanslarda ise Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi bağlamında tüketilecek veya etkin bir iç hukuk yolu olarak Anayasa Mahkemesi, siyasi parti ve derneklerin kapatılması, siyasi partilerin seçim kampanyalarının finansmanı, Yargıtay ile istinaf mahkemelerinin ilişkisi, yargıda performans değerlendirmesi, yüksek mahkemelerde mahkeme yönetimi sistemi, yüksek mahkemelerin iş yükü için muhtemel çözümler, mahkemelere erişim, yüksek mahkemeler ile bölge idari mahkemeleri arasındaki ilişki, cinsiyet eşitliği, göç ve itica ve kamulaştırma usulleri ele alınacak.

Faydalı olacağı düşünülüyor

Avrupa Konseyi ve Avrupa Birliği yetkilileri, Türkiye'nin Avrupa standartlarında bir yargı reformuna kavuşması için bu tür program ve projelerin olağanüstü faydalı olacağını da söylemekteler. Aynı yetkililere göre, Avrupa entegrasyonu çerçevesinde yapılması gereken diğer tüm reformlar gibi, yargı reformunun da Avrupa standartlarında hazırlanacak yeni bir Anayasa kapsamında ele alınması gerekiyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Kayhan Karaca

Editör: Hülya Köylü