Türkiye ile İsrail arasında soğuk rüzgarlar

İsrail'in Filistinlilere karşı kitle imha silahları kullanmasını tepki gösteren ve bunu açıkça ifade eden Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, İsrail'in tavrını eleştirmenin “insani bir görev” olduğu görüşünde. Bununla birlikte Erdoğan, İran ziyareti sırasında gazetecilerin sorularını yanıtladı ve İsrail konusundaki açıklamaları nedeniyle Türkiye'nin artık Batı'ya karşı olduğu yönünde bir değerlendirme yapmanın yanlış olduğunu belirterek “Herhangi bir olay bizim bir yerden kopup, bir yere varmamız gibi tanımlanmamalı” dedi.

Türkiye'nin, kısa bir süre önce Anadolu Kartalı adı verilen askeri tatbikata İsrail'in katılmasını engellemesi, iki ülke arasındaki stratejik ortaklık ilişkilerinde yaşanan kırılma noktalarından biri olarak değerlendiriliyor.

Stratejik ilişkiler geçmişte mi kaldı?

İki ülke arasında giderek gerginleşen ilişkileri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Dışişleri Komisyonu Sözcüsü ve AK Parti milletvekili Suat Kınıklıoğlu şu sözlerle açıklıyor:

“Türk kamuoyu, Gazze'de devasa boyutlarda insan hakları ihlalleri yapılırken İsrail uçaklarının Türk topraklarında eğitim yapabilmesini kabul etmedi. Mevcut ikili ilişkilere bakıldığında artık stratejik ilişkilerden söz edilemeyeceği kabul edilmeli. Belki geçmişte stratejikti ilişkiler ancak muhtemelen çok daha olağan ikili ilişkiler düzeyine düşürüldü.”

Tel Aviv - Ankara hattında ardı ardına yaşanan diplomatik krizlerin sonununcusu ise TRT'de yayınlanan bir diziyle patlak verdi.

Dizide İsrailli askerler acımasızca Filistinli çocukları öldürüyor. İsrail'den gelen tepkiler üzerine TRT'nin özerk bir kurum olduğunu ve yayınlara müdahale edemeyeceğine açıklayan Türk Hükümeti'nin bu tutumu ikna edici bulunmadı ve dizi İsrail Hükümeti'nde tam anlamıyla infial yarattı.

Erdoğan'a sitem

Türk halkının genelinde AKP Hükümeti'nin İsrail konusunda izlediği politikalara büyük destek var. Ancak Erdoğan'ın sert eleştirilerinin yanısıra İsrail ve Batılı ülkelerin cephe aldığı İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad'ı da “dostum” olarak nitelendirmesi dikkat çekiyor. Ve Erdoğan'ın İsrail'e yönelik sert tutumu Avrupa olduğu kadar ABD'de de kaygı yaratıyor.

Türkiye'yi destekleyen isimler arasında yer alan Amerikan Kongresi'nin üyelerinden Robert Wexler, Erdoğan'ı çifte standart uygulamakla suçluyor:

“Başbakan teröre karşı hoşgörülü olunmayacağını niye aynı isyankar üslupla etmiyor? Bölgedeki terör, Lübnan'daki Hizbullah ile Gazze'deki Hamas'tan kaynaklanıyor. Hani niye yıllarca İsrail'deki siviller hedef alındığında aynı üslupla karşı çıkmadı.”

Aslında Türkiye ile İsrail arasındaki yakın askeri ve siyasi ilişkilerin nedeni ise 90'lı yıllardaki ortak düşmanları. Yani Suriye. İsrail'in desteğiyle Türkiye, PKK lideri Abdullah Öcalan'ı koruyan Şam Yönetimi üzerinde baskıyı arttırmış ve Suriye'den ayrılan Öcalan bir süre sonra Kenya'da tutuklanarak Türkiye'ye getirilmişti. Bu süreci Suriye ile Türkiye arasındaki yakınlaşma dönemi izledi. Suat Kınıklıoğlu, Suriye ile yakınlaşmanın Türkiye'nin İsrail ile ilişkilerine yansıdığını aktarıyor:

“Suriye ile Türkiye'nin ilişkilerini mükemmel bir düzeye taşıdığına tanık oluyoruz. Bu büyük bir ihtimalle Türkiye'nin 1990'lı yılarda olduğu gibi İsrail ile yakın olma ihtiyacını azalttı.”

Gözlemcilere göre ise İsrail ile Türkiye'nin güçlü müttefik olduğu dönem geride kaldı. Erdoğan'ın Suriye Irak ve İran ile ilişkilerini güçlendirmeye çalıştığı bir dönemde İsrail ile ittifakın yeniden stratejik niteliğine bürünmesi zor görünüyor…

Dorian Jones / Değer Akal

Editör: Hülya Köylü