Türkiye-İran ilişkilerinin önemi

Başbakan Erdoğan’ın bir kez ertelenen Tahran ziyareti sürpriz bir kararla bir gün uzatıldı. Bu, Avrupalı gözlemciler tarafından, Recep Tayyip Erdoğan’ın bakışlarını Avrupa’ya kilitlemediği ve komşularıyla iyi ilişkilerin sürdürülmesine de en az Avrupa kadar önem verdiği şeklinde yorumlanıyor. Tabii bunda Türkiye ve İran’ın ortak güvenlik çıkarları da önemli rol oynuyor.

Kürt sorunu

Erdoğan’ın Tahran acendasındaki ilk ve en önemli konu, Irak’ın Kürt bölgelerindeki gelişmeler. Irak Kürtleri’nin aralıklı olarak, bazan açıkça, bazan da dolaylı olarak gündeme getirdikleri Kürt devleti formülünün İran ve Türkiye’de yaşayan Kürtleri de özendirebileceği endişesi iki başkentte de var. Başbakan Erdoğan, adını Kürt Halk Kongresi’ne çeviren ve İran’ın sınır bölgelerinde yuvalanan PKK’nın İran hükümetince de terör örgütü olarak kınanmasını arzuluyor.

Tahran ziyaretinin önemli ve zor görüşme konularından biri de İran’ın nükleer alandaki faaliyetleri. İran’ın nükleer enerji alanında kazandığı bilgileri atom bombası yapımında kullanıp Türkiye’yi yoğun tehdit altında bırakması ihtimali, Ankara ziyadesiyle tedirgin ediyor. İran’ın aksine ABD ve İsrail ile dost olan Türkiye’nin İran’dan bu konuda anlayış beklemesi acaba gerçekçi olur mu?

Gündemde ekonomik konular da var

Bu siyasi konuların dışında Türkiye’yi yakından ilgilendiren ve Başbakan Erdoğan’ın bir an önce sözleşmeye dökmeyi arzuladığı ekonomik konular da var. Önsözleşmesi yapılan İran doğalgazını Türkiye’ye taşıma projesinin somut anlaşmaya dönüştürülmesi gibi. 1996 yılında zamanın Başbakanı Necmettin Erbakan mollalar rejimiyle, İran’ın kuzey batısından Türkiye’ye 260 km.’lik doğal gaz nakil boru hattı döşenmesini öngören 20 milyar dolar hacimli bir sözleşme imzalamıştı. Türk tarafı şimdi daha makul bir fiyat istiyor ve karşılığında İran gazının Avrupa’da pazarlanmasına yardımcı olmayı öneriyor. Doğal gaz pazarlığından ayrı olarak ikili ticaret hacminin de genişletilmesine çalışılıyor. İki ülke arasında yılda sadece 2,4 milyar dolarlık mal mübadelesi yapılıyor. Türkiye bu rakkamın ikiye katlanmasının mümkün olduğu görüşünde.