Türkiye ve Yunanistan’dan umut veren açıklamalar

Türkiye ile Yunanistan arasında son dönemde yeniden canlanan “yakınlaşma süreci”, siyasi ve ekonomik alanın dışında ilk kez ciddi bir adıma sahne oluyor. Türk ve Yunan hükümet yetkilileri, belki de ilk kez savunma harcamaları konusunda “ortak bir vizyondan” bahsettiler ve Ege’de uzunca yıllardır devam eden “güven artırıcı önlemler” söyleminin de bir adım ötesine geçtiler.

Yunanistan’da dışişleri bakanlığına vekâlet eden Dimitris Droutsas’ın 2 günlük Türkiye ziyareti, iki ülke ilişkilerinin geleceği açısından önemli sonuçları beraberinde getirdi. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, iki ülkenin Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi kurma kararı aldığını belirtirken, ilk toplantının Mayıs ayında başbakanlar düzeyinde Atina’da yapılacağını kaydetti. Konsey, her iki ülkeden en az 10’ar bakanın katılımıyla gerçekleşecek ve ekonomiden enerjiye, çevreden eğitime, yasadışı göç hareketlerinden vize uygulamalarının esnetilmesine kadar birçok konuyu masaya yatıracak.

Savunma bütçelerine yeni ayar

Her ne kadar bu alanlarda yaşanacak gelişmeler, hem her iki ülke hem de bölge açısından büyük önem taşısa da, gazetelerin manşetlerini “savunma harcamalarının karşılıklı olarak azaltılabileceği” olasılığı kapladı. Yunanistan ekonomisini alt üst eden ekonomik bunalımın ardından gündeme gelen bu konu, gazetelerin ekonomi sayfalarında, silaha ayrılan kaynağın başka alanlara yönlendirilmesiyle ekonomik kalkınmaya yarar sağlayacağı beklentisiyle yer aldı.

Merkezi İsveç’te bulunan Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü rakamlarına göre her ikisi de NATO üyesi olan Türkiye ve Yunanistan’ın 2008'de yıllık savunma harcamaları toplam 20 milyar doları buluyor. Türkiye, 11.6 milyar dolarlık kaynağını savunma masraflarını ayırırken, Yunanistan’ın harcaması da 9.7 milyar dolar kadar tutuyor.

En önemli engel Ege sorunları

Davutoğlu ve Droutsas’ın ortak basın toplantısında, savunma harcamalarını kısma konusunda kullandıkları “umut veren” söyleme karşın, Ege’de gerçek bir silahsızlanma sürecinin başlaması hiç olmazsa şimdilik zor görünüyor. Bunun en temel nedeni ise iki ülkenin Ege Denizi’nden kaynaklanan karasuları, hava sahası ve aidiyeti belli olmayan adacıklar sorunları konusunda hala belli bir aşamaya ulaşamamış olmaları.

1987 ve 1996 senelerinde iki kez sıcak savaşın eşiğinden dönen iki ülkenin silahlı kuvvetleri de tehdit değerlendirmelerinde birbirlerini üst sıralara koymaktan vazgeçmiyorlar. 1988’de ilk kez gündeme getirilen ve o tarihten bugüne kadar yaşama geçirilen 19 adet güven artırıcı önlemin gerçekten amacına ulaşıp ulaşmadığı tartışma konusu. Ege semalarında hala “it dalaşı” denilen tehlikeli oyun sergilenmekte, Ege sularında iki ülke hücumbotları hemen her gün karşı karşıya gelmekte.

Türkiye ve Yunanistan’ın 2002 senesinde başlattıkları ve 44 kez gerçekleştirdikleri “istikşafi toplantılarda”, sorunların ortak tanımında bile uzlaşma sağlanamadığı gelen bilgiler arasında. Bu nedenle, Davutoğlu ve Droutsas’ın bu toplantılara yeni bir format ve içerik kazandırmak için görüşmeler yaptıkları biliniyor.

Mevcut ortamda, her iki ülke silahlı kuvvetlerinin de savuna harcamalarının kısılması konusunda çok da istekli bir tavır takınmayacağını öngörmek hiç de zor değil. Ancak yine de siyasetçiler arasında başlatılan yumuşama ortamının, güvenlik alanına da yansıması ve hiç olmazsa üzerinde mutabakat sağlanan “yaz aylarında tatbikat yapılmaması, Ege Denizi üzerinde silahlı uçuşların azaltılması” gibi güven artırıcı önlemlerin daha ciddiyetle uygulanması beklenebilir.

© Deutsche Welle Türkçe

Serkan Demirtaş / Ankara

Editör: Ayhan Şimşek