Tartışmalı opera sahnede

Wolfgang Amadeus Mozart’ın bestelediği Idomeneo, Alman Operası sahnesinde tekrar seyirci ile buluştu. Ortada somut bir tehdit olmamasına rağmen, köktendinci Müslümanların saldırısına uğrayabilir endişesi ile programdan kaldırılan Opera’nın yeniden gösterimine ilgi yoğundu. Almanya İçişleri Bakanı Wolfgang Schaeuble, bazı Müslüman örgütlerin temsilcileri ile siyasetçiler, salonu dolduran yaklaşık 1600 izleyici arasındaydı.

Yoğun güvenlik önlemleri altında gerçekleşen, salona giren herkesin tek tek arandığı gösterimde, korkulan tepkiler gelmedi. Ancak son sahnede, çuvalın içinden Hz. Muhammed, Hz. İsa, Buda ve Yunan mitolojisinde adı geçen deniz tanrısı Poseidon’un kesik başları çıktığında, Hristiyan olduğunu söyleyen bir seyirci “buna son verin” diye bağırdı, birkaç kişi de salonu terk etti.

“Herkes beğenmek zorunda değil”

Gösterim sonrası izleyicilerin tepkisi ise birbirinden farklıydı. İslami temsilciler, Opera’yı “saygısızlık” olarak değerlendirirken, uzun uzun alkışlanan oyun sonrasında İçişleri Bakanı Schaeuble ise operanın herkes tarafından beğenilmesinin şart olmadığını söyledi.

Schaeuble, “Bunun tekrar oynanması çok iyi oldu, böylelikle herkes kendi yargılarını oluşturabilir. Kimse bu oyunu beğenmek zorunda değil. Herkesin, İslam Konferansı’na katılanların da, beğensek de beğenmesek de, bu operanın programdan kaldırılmaması gerekir demesi çok güzeldi” dedi.

Alboğa: Saygısızlık

Eylül ayında yapılan İslam Zirvesi’nde de Idomeneo Operası’nın programdan kaldırılması tartışılmış; Bakan Schaeuble, zirveye katılan Müslüman örgütlerin temsilcilerine Opera’yı birlikte seyretmeyi önermişti. Bu öneri doğrultusunda, operayı izleyen, Diyanet İşleri Türk İslam Birliği Dinlerarası Diyalog Görevlisi Bekir Alboğa, gösteriyi saygısızlık olarak nitelendirdi.

Alboğa, “Hz. Muhammed Allah değil, Hz. İsa’yı Hristiyanlar tanrılaştırıyorlar, Buda da ilahlaştırılıyor, ama Hz. Muhammed bizim için bir peygamber. Onu da ilahlaştırmışlar. Bunlar bizim tevhid anlayışımıza ters ilkeler. Tabii ki, dini duygulara müthiş bir saldırı var. Rencide var, saygısızlık var” dedi. Ancak Alboğa, bunların bir fantaziden ibaret olduğunu, bu yüzden de oyunu ciddiye almamak gerektiğini vurguladı. Berlin İslam Federasyonu Başkan Yardımcısı Burhan Kesici de opera binasına gelmesine rağmen oyunu izlemedi.

“Bir bardak suda fırtına”

Almanya Türk Toplumu Başkanı Kenan Kolat ise Müslüman örgütlerin temsilcilerinin bu operanın politize edildiği yönündeki görüşlerini eleştirdi. Kolat, “Sekülerleşen bir toplum mu istiyoruz, yoksa daha çok dinselleşen, dini değerleri ön plana çıkartan bir toplum mu istiyoruz, bunu tartışmamız gerekiyor. Aslında arkadaşlarımız operayı politize ederek, kendileri kendi tuzaklarına düşmüş oluyorlar” dedi.

Kolat, operanın dini eleştiren yanları olduğunu belirterek, gösterim sonrasında şu değerlendirmeyi yaptı: “İnsan arkasına dönüp baktığında şu hisse kapılıyor: Bir bardak suda fırtına kopartılmış.”

Programdan kaldırılmıştı

Berlin’de yer alan Alman Operası, radikal islamcıların saldırısı olabilir gerekçesiyle, Mozart’ın Idomeneo Operası’nı eylül ayında programdan kaldırmıştı. Opera yönetimi, Hz. Muhammed’in başının kesilmesi sahnesinin tepki toplamasından kaygı duymuştu. Alman Operası yönetiminin oto-sansür uygulaması, siyasetçilerin ve sanatçıların tepkilerini topladığı gibi, sanatta özgürlük ve müslümanlara bakış gibi konularda tartışmalara yol açtı. Bu tepkiler üzerine, opera yeniden programa alındı.