UAEA'da İran anlaşmazlığına çözüm arayışı

İran, barışçıl amaçlarla kullandığını iddia ettiği 20 santrüfüjün devrede kalmasında ısrarlı. UAEA’nın Viyana’daki toplantısı sırasında demeç veren batılı bir diplomat, bunun çok tehlikeli bir durum olduğuna işaret etti. Tartışmalı bir başka bir konuyu ise Paris, Berlin ve Londra’nın UAEA için hazırladığı karar taslağı. Ayrıca İran’ın, silah denetçilerinin nükleer tesislerinin tümüne değil, sadece uygun gördüklerine girmesine izin vermekten yana olması da sorun oluşturuyor.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı Başkanı Muhammed el Baradey ise yaptığı açıklamada, İran’ın uranyum zenginleştirme faaliyetini büyük ölçüde durduğunu saptadıklarını vurguladı. Baradey, müfettişlerinin İran’da nükleer programa ilişkin hiçbir emareye rastlamadığını, ancak bu konuda tamamen emin olmadıklarını da vurguladı ve şöyle dedi:

”Şu an İran’ın deklare ettiği hiçbir nükleer maddenin bulunmadığını söylebiliriz. Yalnız açıklanmayan maddelerin bulunup bulunmadığını ortaya çıkartmak için daha çok çaba sarfetmemiz gerekir. Bu uzun süre alabilir, çünkü İran’da yıllardan beri açıklanmamış faaliyetler göze çarpmaktaydı. Konuyu aydınlatma sürecini kısaltabilmemiz için İran’dan tam bir şeffaflık ve işbirliği bekliyoruz.”

ABD’nin talebi

İran geçen haftalarda UAEA’nın müfettişlerine, nükleer tesislerine giriş izni vermiş, ardından Avrupalılar’ın taleplerine uyarak uranyum zenginleştirme faaliyetini bir süreliğine durduğunu açıklamıştı. Özellikle Amerikan yönetimi, İran’ın atom silahları üretmek istediği suçlamasında bulunuyor. AB’nin üç üye ülkesi, Almanya, Fransa ve İngiltere de İran’ın uranyum zenginleştirme programını iptal etmesini istiyor.

Ancak batılı diplomatlar, Avrupalılar ile Amerikalılar’ın Tahran’ın 20 santrüfüjün devrede kalması taleplerine uyacaklarını sanmıyorlar. ABD, İran konusunun, yaptırım uygulama kararının çıkartılabileceği BM Güvenlik Konseyi’ne getirilmesinde ısrar ediyor. Avrupalı üç ülke ise uzlaşma yoluyla ABD’nin önerdiği yolu engellemeye çalışıyor.