UAEK’nın raporu tartışmaları dindirmedi
22 Kasım 2008
Amerikan New York Times gazetesi, çeşitli nükleer uzmanın görüşlerine yer verdiği haberinde, uzmanların Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEK) son raporuna dayanarak “İran’ın belirli şartlar altında bir yıl içinde atom bombası yapmaya hazır olacağına” inandığını yazdı.
ABD'nin Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu nezdindeki daimi temsilcisi büyükelçi Gregory Schulte de yaptığı açıklamada, "İran yönetiminin şu anda sahip olduğu zenginleştirilmiş uranyumu atom bombası yapacak kadar zenginleştirmeye çok yaklaştığını" söyledi.
UAEK başkanı Muhammed El Baradei'nin son raporunda dikkati çektiği gibi, "İran'ın nükleer faaliyetlerinden kaygı duyduğunu" ifade eden Schulte, "İran yönetiminin BM Güvenlik Konseyi'nin kararlarının gereklerini yerine getirmediğinin de teyit edildiğini" kaydetti.
UAEK ne diyor?
İran'daki nükleer tesislerde inceleme yapan UAEK uzmanları ise İran'ın elinde "uranyum-235" olarak adlandırılan yüzde 5 oranında zenginleştirilmiş uranyum bulunduğunu, "Atom bombası yapabilmek için uranyumun yüzde 90 oranında zenginleştirilmiş olması gerektiğini" belirtiyor.
Fransa Dışişleri Bakanlığı, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun yayımladığı son raporun, İran'ın enerji programıyla ilgili endişeleri artırdığını söyledi. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Eric Chevallier, "Son raporun, İran'ın nükleer silah ürettiği yolundaki endişelerin daha da güçlenmesine yol açtığını" belirtti ve "İran yönetiminin bu faaliyetlerine son vermesini istediklerini" ifade etti.
UAEK'nın son raporunda, "İran'ın, nükleer programıyla ilgili inceleme yapması için BM tarafından görevlendirilen müfettişlerle gerekli şekilde işbirliği yapmadığı" belirtilmişti.
Tahran suçlamaları reddediyor
Ancak İran aksi görüşte ve nükleer enerji programı konusunda ilgili uluslararası kuruluşlarla yaptığı işbirliğinin dikkate alınmasını istiyor. İran'ın Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'ndaki Daimi Temsilcisi Ali Asker Sultaniye, nükleer enerji programlarının barışçıl olduğunun bir kez daha UAEK tarafından teyit edildiğini söyledi.
Sultaniye, ''İran, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşması'nın (NPT) öngördüğü çerçevenin ötesinde işbirliği yapıyor, ancak bu tutumumuz Batılı ülkelerce dikkate alınmış değil'' ifadesini kullandı.
UAEK'nın İran hakkındaki son raporuna da değinen Sultaniye, ''Raporda belirtildiği gibi, UAEK hiçbir engelle karşılaşmadan nükleer tesislerimizde inceleme ve denetimlerini sürdürüyor'' dedi.
Sultaniye, ''UAEK'nın son altı yıldaki raporlarında İran'ın nükleer enerji programının barışçıl amaçlardan saptığına ve askeri olduğuna dair hiçbir delile rastlanmamıştır'' şeklinde görüş bildirdiğini aktardı.
UAEK'nın nükleer tesislerde normal denetlemelerinin yanı sıra Mart 2007'den beri 20 kez ani denetim ve incelemede bulunduğunu anlatan Sultaniye, UAEK'nın olumsuz hiçbir durumla karşılaşmadığını belirtti.
İranlı diplomat, ''UAEK, son raporunda da İran'ın uranyum zenginleştirme programına devam ettiğini belirtmiş. Ancak bu, NPT'nin bize verdiği bir haktır. Bunun ötesindekiler makul istekler değil'' diye konuştu.
Rapor 28 Kasımda görüşülecek
UAEK başkanı Muhammed El Baradei'nin, yönetim kurulu üyesi ülkelerin heyet başkanlarına 19 Kasım günü sunduğu İran ve Suriye nükleer programlarına ilişkin raporu, 27-28 Kasımda Viyana'da yapılması planlanan yönetim kurulu olağan toplantısında ele alınacak.