Uluslararası toplum Darfur konusunda gecikti

“Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, Darfur’a ilişkin raporun tanıtımında, 10 yıl önce Ruanda’da yaşanan acı tecrübeyi yeniden hatırlamış olmalı. Birleşmiş Milletler askerleri bu Orta Afrika ülkesinden çekilecek yüzbinleri kendi kaderiyle başbaşa bırakmışlardı. Ancak kimse şimdi Ruanda olayının bir benzerinin Sudan’ın Darfur bölgesinde tekerrür ettiğini söyleyemez. Annan, uluslararası toplumun ilgisini bölgeye çekmek için elinden gelen bütün çabayı gösterdi. Ne var ki uluslararası tepkiler yine gecikti; Sudan’da merkezi hükümet taktik yanıltma operasyonlarına, uluslararası toplumu kandırma çabalarına devam etti.

Ekonomik çıkarlar dolayısıyla bir grup ülkenin desteğini alan Hartum hükümeti, Amerika ve batılı müttefiklerinin Darfur’a yönelik bir askeri harekata girişmeyeceğini gayet iyi biliyor. Ancak Arap Cancavid milislerinin eylemlerinin önüne geçilebilmesi için Hartum’a yönelik uyarıların da bir ciddiyete büründürülmesi şart...

Birleşmiş Milletler’in Darfur raporu, bölgeye ve Hartum hükümetine yönelik yeni bir uluslararası girişimin başlangıcını yapabilirdi. Ne var ki Sudan hükümetinin izlediği değişik ülkelerin çıkarlara hitap ettiği taktik, Darfur’daki insani felaketin, yalnızca “insan hakları ihlalleri sürmektedir” değerlendirilmesiyle yetirilmesini sağlıyor. BM raporunun Sudan hükümetine yönelik yaptırımların önünü açması, silah ambargosu ve banka hesaplarının dondurulması gibi yaptırımlara öncülük etmesi bekleniyordu. Ancak beklentiler gerçekleşmedi, bir anlamda dağ fare doğurmuş oldu.

Darfur olayı, uluslararası toplumun Afrika’da yaşanan acı tecrübelerden ders çıkarmayı başaramadığını, olayları görmezlikten gelmeyi tercih ettiğini bir kez daha ortaya koyuyor. Bu tür olayları hangi uluslararası kurumun yargı sahasına taşıyacağı üzerinde de hala mutabakat sağlanabilmiş değil. Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletler’in Uluslararası Ceza Mahkemesi önerisine, Amerika Birleşik Devletleri karşı çıkıyor. Bu anlaşmazlık, küreselleşen dünyada hanemize eksi puan olarak kaydediliyor. Darfur olayının sergilediği bir başka gerçekse, Afrika Birliği’nin hala bu tür durumlarda yeterince etkili olamadığı...

Annan’ın işte böyle bir uluslararası çerçevede sunduğu Darfur raporu, bölgede muhtemel bir çözüme işaret etmekten uzak, sürüp gitmekte olan bir insanlık trajedisinin sadece küçük bir ayrıntısı olarak kalabilir.“