UNESCO 60 yaşında
5 Ekim 2005
Birlemiş Milletler’in bilim, eğitim ve kültür örgütü UNESCO, bugün 60. yıldönümünü kutluyor. UNESCO’ya üye 191 ülkeden 2 bin delege bugün 33. Genel Kurulu için Paris’te bir araya geldi. Toplantıda ele alınan konulardan biri de “kültürel ifade biçimlerinin çeşitliliğinin korunması ve desteklenmesi için anlaşma” başlığını taşıyor. Ve bu başlık, delegeler arasında sert tartışmaların yaşanmasına neden oluyor.
Tartışma yaratan asıl sorun para, tartışmanın baş aktörlerinden biri de Amerika Birleşik Devletleri. Washington yönetimi, kültürü, yani film ve müzik, basım evlerini, özel koruma geretirmeyen meta olarak görüyor. Pazardaki diğer mallar için geçerli olan kuralların kültür ürünleri için de uygulanmasını istiyor.
Fas Kültür Bakanı Muhammed Ahaari, bu görüşe karşı çıkıyor. Bugünün kültürel üretiminin, yarının kültürül mirası olduğunu hatırlatan Ahaari, kültürün korunmasının, insan hakları, demokrasi ve özgürlükler açısından da önemli olduğunu savunuyor.
Ticari çıkar gözetilmemeli
Toplantıya, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri de katılıyor. Onların amacı, anlaşma ve bildirgelerde ticari çıkarları gözetilmemesi. Sascha Constanza Chok, çeşitli uluslararası sivil toplum kuruluşlarıdan oluşan Communication Rights Campaign adlı kuruluş adına toplantıya katılıyor. Chok, Haiti örneğinden yola çıkarak kültür çeşitliliğinin korunmasının neden önemli olduğunu şöyle anlatıyor:
“ABD, Haiti’ye şöyle diyor: Eğer bizimle ticaret anlaşması yapmak istiyorsanız, Amerikalı girşimcilerin sizin kültür kuruluşlarınızı satın almalarına izin vermelisiniz. Kamu radyoları ve sanatçılarınıza sübvansyon uygulamamalısınız. Bu pazarın kurallarına aykırı. Haiti de şöyle diyebilir: Eğer UNESCO anlaşmasının altına imza atmamış olsaydık, özelleştirmeye giderdik. Anlaşma gereği sanatçılarımızı korumak zorundayız.”
60 yıllık ömrü boyunca, UNESCO sık sık fazla hantal olmak ve yavaş davranmakla eleştirildi. Fakat, kurumun başetmesi gereken sorunlar göz önünde bulundurulduğunda, UNESCO’nun neden verimli çalışamadığını anlamak mümkün oluyor.