UUİ 10 yaşında

Bir Amerikan girişimi olarak başlayan Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ), şimdiye dek en uzun süren, en pahalıya mal olan ve en çok katılımcı ülkenin bulunduğu, teknoloji alanında bir uluslararası işbirliği projesi olarak görülüyor.

Toplamı 100 milyar dolar olarak tahmin edilen Uluslararası Uzay İstasyonu projesinin büyük bölümünün maliyetini üstlenen Amerika Birleşik Devletleri'nin dışında, aralarında Rusya, Japonya, Kanada, Brezilya ve 11 Avrupa Uzay Kurumu (ESA) üyesi ülkenin bulunduğu 15 katılımcı ülke yer alıyor.

Dünya dışında uzayın insanlı keşfinde ilk atlama taşı olarak görülen istasyon, uzun süreli uzay yolculukları deneyimi elde etmek, fizyolojik etkilerini görmek ve bunun için ideal ortamı sağlamak açısından en uygun yer olarak düşünülüyor.

Amerikan Columbia uzay mekiğinin 2003'teki kazası Amerika Birleşik Devletleri'nin inşa aşamasını iki yıl geciktirirken, ortaklar, işler kötü gitse de faaliyetlerin devam edebileceğini gösterdi. Katılımcılar, bütçe zorluluklarına rağmen Ay'da uzun süre konaklama ve Mars'ta daha uzun kalmanın ancak uluslararası işbirliğiyle olabileceğini kabullenmiş görünüyor.

Uzay'da uluslararsı işbirliği

Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA) Direktörü Michael Griffin, ülkesinin hala uzay ereklerini tek başına finanse etme imkanı olduğunu, ancak gelecekte bunun olanaksız olacağı düşüncesinde olduğunu belirterek, "Ay'a dönmek için katkıları en az bizim kadar olacak Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki uluslararası partnerlerimizle bu sorunu aşabileceğimizi sanıyoruz" diye konuşmuştu.

Uluslararası Uzay İstasyonu'na büyük katkı sağlayan Avrupalılar, geçen şubatta istasyon'a taşınan ve montajı tamamlanan Columbus laboratuvarının yaşlı kıtanın uzayı keşif kapasitesini önemli ölçüde artırdığının altını çiziyor. Japonya'nın laboratuvarı Kibo da bundan 3 ay sonra monte edilmişti.

İstasyondaki bilimsel faaliyetler, yegane yer çekimsiz ortam karakteristiğiyle dünyadaki binlerce laboratuvarın "müştemilatı" olurken, istasyondaki en önemli ilave bilimsel değer, insan vücudunun yer çekimsiz ortama tepkisi olarak kabul ediliyor.

UUİ'de Rusya'nın rolü

Bu arada, bir diğer önemli katkı sağlayan uzay konusunda deneyimli ülke Rusya da Uluslararası Uzay İstasyonu'nu kendi uzay sanayisini korumaya yardım eden faktörlerden biri olarak görüyor. Sınırlı kaynaklar karşısında uluslararası işbirliğinin zorunlu olduğunu kabul eden Ruslar, bu olmadan, "ne Rusya'nın, ne de Amerika Birleşik Devletleri'nin tek başına Ay'a ve Mars'a gideceğini" düşünüyor.

Yörüngede 350 kilometre civarında bir yörüngede bulunan Uluslararası Uzay İstasyonu'nun birkaç ay uzayda kalabilen 3 kişilik daimi mürettebatı, Amerikan Endeavour mekiğinin geçen Pazar getirdiği yeni kıyafet ve teçhizat sayesinde gelecek yıl kalış sürelerini 6 aya çıkarabilecek.

Uluslararası Uzay İstasyonu'nda son meydana gelen kaza da büyük yankı yarattı. İstasyon dışında yapılan bir çalışma sırasında kadın astronot Heidemarie Stefanyshyn-Piper'ın (Haydemariğ Ştefanşiğn Paypa), çantası elinden kaymış ve çanta uzayda kaybolmuştu. NASA'dan John Ray, sözkonusu kaza dışında uzay yürüyüşünün başarıyla tamamlandığını söyledi. Ray, “Heidi'nin çalışması sırasında, beraberindeki çantasını açması üzerine bir yağ tabancasının patladığını tahmin ediyoruz.”diye konuştu.