Yıldızların sırrını öğrendiler

Samanyolu Galaksisi’nde kaç tane yıldız var? Yıldızlar nasıl parlıyor? Ya da kara deliğe girince ne oluyor? Çocuklar tüm bunları bilmek istiyor ancak soruları her zaman yanıt bulmuyor. İşte çocuk üniversiteleri olarak adlandırılan kurumlar çocukların bilime olan bu açlığını gidermeyi hedefliyor.

10 yıl önce ilk kez Tübingen’de üniversite amfileri küçük çocuklara açılmıştı. Bu fikir daha sonra başka üniversitelere de yayıldı. Almanya’da bugün 70’ten fazla çocuk üniversitesi var. Dünya genelinde ise 20’den fazla ülkede 200 civarında çocuk üniversitesi bulunuyor ve bu yöndeki eğilim giderek artıyor. Janine Albrecht, Hamburg Üniversitesi’nde çocukların katıldığı bir dersi izledi.

İlk ders Profesör Robi Banerjee'nin. Profesör Banerjee, daha önce bir amfiye girdiğinde hiç böyle karşılanmamıştır. Binden fazla çocuk heyecanlı ve neşe içinde, Hamburg Üniversitesi’nin en büyük konferans salonu Audimax’ta oturuyor. Yetişkinler dışarıda beklemek zorunda. Üniversite yılda bir kez, çocuklar için ücretsiz ders imkânı sunuyor. Bugünse 8-12 yaş arası çocuklar için astrofizik dersi var. Banerjee, “Yıldızlar hakkında konuşurken doğal olarak öncelikle şu soruyu yanıtlamalıyız: Yıldız nedir?“ diyor.

Hem dinliyor hem de not alıyorlar

Çocuklar, profesörü büyük bir ilgiyle dinliyor. Bazıları o anlatırken notlar alıyor. Öğrenciler arasında yer alan Moritz, neleri not aldığını anlatıyor: “Yıldızlar nasıl ve nerede ortaya çıkar diye yazdım. Yıldızlar gaz ve tozdan oluşur. Ayrıca güneşin saniyede dört milyon ton maddeyi yaktığını ve güneşteki yakıtın milyarlarca yıl yeteceğini de yazdım. Tüm bunları çok heyecan verici buluyorum.”

Amfideki çocukların yolculuğu Güneş’ten sonra bir başka gökcisminde devam ediyor. Profesör Banerjee, bilgisayar simülasyonlarıyla yıldızların nasıl meydana geldiğini anlatıyor. Hamburg Üniversitesi pazarlama bölümünden Gaby Gahnström, üniversite açısından bu Çocuk Üniversitesi formatının kamuoyunda olumlu bir izlenim yaratmak amacı taşıdığını söylüyor. Proje kapsamında altı fakülteden altı farklı ders için konular seçiliyor. Bunun için üniversite yetkilileri, çocukları ilgilendiren konular hakkında bir anket de yapmış. Gahnström, "Çocukların şu izlenimi edinmelerini istiyorum: Evet, üniversite benim de gidebileceğim bir yer olabilir. Burada olmak heyecan verici. Bilim belki zor bir sözcük ancak bunu ve bu zorlu sözcüğün ardında gizlenenleri anlayabilirim" şeklinde konuşuyor.

Soru yağmuru

Üniversite herhangi bir rekabet peşinde değil. Sadece ilgi uyandırmak ve bilimi sevdirmek istiyor. Profesör Banerjee’nin amacı da bu. Profesör, derse devam ediyor. Uzayda çekilmiş görüntüleri tepegöz aracılığıyla duvara yansıtıyor. Yabancı kelimeler kullanıyor ancak çocuklar her şeyi hemen algılıyor. Yarım saat boyunca devam ediyor. Soru sorma vakti gelince ise bütün parmaklar havaya kalkıyor. Çocuklar teker teker aklındaki soruları soruyor:

“Benim adım Daniela. Şunu sormak istiyorum. Yıldızlar yeniden ortaya çıkıyorsa, Dünya da yeniden oluşabilir mi?

“Büyük yıldızlar neden daha kısa yaşıyor? Sonuçta içlerinde daha fazla enerji var."

“Benim adım Franziska. Ben de yıldızların nasıl parladığını sormak istiyorum.”

“Benim adım Lukas ve uzayda bakteri var mı yok mu bilmek istiyorum.“

Zaman tüm sorular için yeterli olmuyor elbette. Ders sona erince çocuklar profesörden imza almak için öne koşuyor. Profesör Banerjee, sabırla çocukların öğrenci kimliklerini imzalıyor ve bu sırada gelen soruları da yanıtlıyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Janine Albrecht / Çeviri: Başak Sezen

Editör: Ercan Coşkun