Yeni üyelere gıda denetimi

AB Sağlık ve Tüketicinin Korunması Komisyonu Başkanı David Byrne, Birlik’e yeni katılacak ülkelerin gıda sağlığı konusunda önemli mesafe katettiklerini söylüyor. Ancak tüm AB üyeleri bu konuda bu kadar iyimser değil. Örneğin, SPD’nin Avrupa Parlamentosu milletvekili Dagmar Roth Behrendt, önümüzdeki ay AB’ye girecek ülkelerin gıda sağlığı yasalarına uyum konusunda ağır davrandıklarını düşünüyor.

Behrendt, savını rakamsal verilerle destekliyor: AB’ye yeni katılacak 10 ülkede gıda sektöründe faaliyet gösteren 12 bin işletmeden 1006’sı istenilen hijyenik koşullara sahip değil. Bu rakam ise yüzde 8’lik orana karşılık geliyor. Mezbaha, tavuk ve balık çiftliklerine AB standartlarına uymaları için üç aydan üç yıla kadar zaman verilmiş.

İşletmelerin soğuk hava depolarının standartlara uymadığı belirtilirken, en büyük sorun, ölü hayvanların imhasında yaşanıyor. Bunların bir kısmı yakılırken, bir kısmında ise çevre sağlığını tehdit edecek şekilde gömülüyor. Eleştirel cephede yer alanların en geçerli gerekçesi ise, 10 ülkeden çoğunun gıda sağlığı konusunda AB’ye uyum yasalarının tümünü hala çıkarmamış olmaları.

Yeni ülkelerdeki durum ne?

Peki, AB’ye katılacak ülkelerin gıda sağlığı alanında tek tek durumları nasıl? Malta ve Estonya geçiş döneminde tüm kriterleri yerine getirerek sınıfı geçti. Bu konuda en kötü durumdaki ülke Polonya. Ülkedeki en az 700 işletme AB kriterlerine uymuyor. Çek Cumhuriyeti de sınıfta kalan ülkeler arasında. 1 Ocak 2004’ten itibaren AB gıda kontrolörleri tarafından yapılan denetimlerde Çek Cumhuriyeti’nde 586 işletme, sağlıksız koşullar nedeniyle kapatıldı.

Yetkililer, hayvan sağlığı açısından da endişe taşıdıklarını belirtiyorlar. Çek Cumhuriyeti ve Polonya’da hayvanlara BSE testi yapılamadığından yakınan Behrendt, bu ülkelerin deli dana hastalığına karşı getirilen yem yasaklarına uymaları gerektiğirni belirtiyor.

Brüksel önlemleri artırıyor

Brüksel ise AB’ye hastalıklı hayvan girişini önlemek için elektronik "databank" sistemi kurmak için çalışmalar yapıyor. AB ülkelerine günde yaklaşık 50 bine yakın hayvan ithalatı yapılıyor. AB sınırlarına kurulacak 37 yeni kontrol noktasıyla Brüksel, üçüncü dünya ülkelerinden hastalıklı hayvan girişini durdurmaya çalışıyor.

Tüm bu olumsuz gelişmelere karşın, AB Sağlık ve Tüketicinin Korunması Komisyonu yetkilileri, tüketicilerin endişelenmemesi gerektiğini söylüyor. Komisyon Başkanı Byrne’nin sözcüsü, ”Yeni AB üyelerinde bizim yaşadığımız gibi büyük gıda skandalları yaşanmıyor. Bu ülkelerdeki küçük işletmelerde birtakım sorunlar var ama tehlike yaratacak boyutta değil” diyerek tüketicinin rahat olmasını istiyor.