Yeni başlayanlar için Almanca: 'Çüş'

Felsefe ve edebiyat dili olarak bilinen Almanca‘nın Berlin sokaklarında çok daha farklı bir tınısı var. Bu farklılığı yaratanlar ise, göçmen kökenli gençler. Bugüne kadar daha çok İngilizce, Fransızca, İtalyanca ve İspanyolca’dan etkilenmiş olan Almanca artık Türkçe ve Arapça’yı da içerisinde barındırıyor.

Berlin Hür Üniversitesi’nden dilbilimci Prof. Norbert Dittmar, Türkçe kelimelerin ilk nasıl Almanca’ya girdiğini ve kendisinin Türk dili ile olan deneyimini şöyle anlatıyor: “Başlangıç seviyesinde Türkçe öğrenmiştim. Çok geliştiremedim ama grameri çok iyi anlıyorum. Türkçe kelimeler Almanca’ya ilk olarak yemek kültürü ile giriş yaptı. Fakat bunun yanı sıra ’lan‘ gibi kelimeler var. Almanca’daki ’He!‘ ya da ’Mann!‘ kelimelerine tekabül ediyor. Yani Alman gençler, ’He Mann buraya gel‘ demek yerine ’Lan buraya gel‘ diyor. Bu tarz kelimeler kullanılıyor.“

Marka bile var

Bazı Türkçe küfürlerin de Almanca’ya girdiğini söylüyor Prof. Dittmar. Bunun yanı sıra günlük konuşmaya giren diğer bir argo sözcük de ’çüş’. Prof. Dittmar kelimenin kullanımı hakkında şunları söylüyor: “Bizim anladığımız kadarıyla ’çüş‘ kelimesi, köylerde eşekleri durdurmak için söylenen bir söz. Bu çerçevede bakıldığında ’biraz yavaş ol‘ ya da ’bir dur bakalım‘ manasına geliyor. Alman gençleri de bunu çok kullanıyor.“

’Çüş’ ve ’lan’ kelimeleri sadece gençler arasında kullanılan bir kelime değil. Aynı zamanda Berlin’de ’Çüş lan’ adı altında hip hop dinleyen gençlerin rağbet gösterdiği bir giyim markası bulunuyor. Bu markayı aynı zamanda Türk göçmen gençler tarafından çok tutalan “R’n’Besk“ şarkıcısı Muhabbet de teşvik ediyor.

Berlin’de Ernst Abbe Lisesi‘ne giden 18 yaşındaki Alex ise kendisinin de Türkçe kelimeleri kullandığını söylüyor: “Alman olarak ben de arada sırada Türkçe ve Arapça kelimeler kullanıyorum. Örneğin ’yallah’ ya da ’lan’. Bazıları ’valla’ da diyor. Başka ifadeleri de zaten bir çok kişi sokakta duyup öğreniyor.“

Günlük diyalogların bir parçası

Alex ile aynı okula giden İsmail ise bu argo kelimelerin kullanımında Türkler ile Almanlar arasında bir fark olduğunu söylüyor: “Büyük topluluklarda Almanlar öyle şeyler söylemez. Fakat bizim Türk milleti bazen toplum içeresinde de böyle ’oha‘, ’çüş‘ gibi kelimeleri kullanıyor. O fark var işte aramızda.“

18 yaşındaki Aylin ise Almanlardan bu tarz kelimeleri sık sık duyduğunu anlatıyor: “Benim çevremde böyle kelimeler pek kullanılmıyor. Ama metro ya da otobüsle bir yere giderken, tabii Wedding gibi yerlerde çoğu zaman Almanlar bile yanında oturursa, konuşurken ’oha‘, ’çüş‘ ya da ’uff lan‘ gibi kelimeler, yani güzel olmayan kelimeleri kullanıyorlar.“

Prof. Dittmar, konuşulan Almancaya giren yabancı kelimelerin konferans veya başvuru görüşmelerinde değil sadece günlük diyaloglarda kullanıldığını hatırlatıyor. O yüzden de şu an için bunların Almanca'yı tehdit etmediğini düşünüyor. Fakat göçmenlerin hatta bazı Almanların da konuşurken edatları kullanmamasının ileride Almanca'nın gramerini etkileyebileceğini belirtiyor.