በኦሮሚያና በሶማሌ ክልል አዋሳኝ ቦታዎች የቀጠለዉ ግጭት

ለዘመናት ተከባብሮና ተፋቅሮ በኖረዉ የኦሮሞና የሶማሌ አጎራባች ህዝብ መካከል በተፈጠረዉ ግጭት ሳቢያ የበርካታ  ሰዎች ህይወትና ንብረት መዉደሙ ሲነገር ቆይቷል። ያም ሆኖ ግን መንግስት ግጭቱን በማስቆምና ተጎጂወችን በመደገፍ ረገድ ዘግይቷል በሚል እየተተቸ ይገኛል። ዘግይቶም ቢሆን ግን ምክትል ጠቅላይ ሚኒስትሩን ጨምሮ ከምክር ቤቱ የተለያዩ ቋሚ ኮሚቴዎች የተዉጣጡ 13 አባላትን የያዘ አጣሪ ቡድን ወደ ስፍራዉ አቅንቶ በሁለቱም ክልሎች የተፈናቀሉ ዜጎችን ሁኔታ መመልከቱንና መረጃ መሰብሰቡ ተገልጿል።

በፓርላማ የተዋቀረዉ ይህ አጣሪ ቡድን ከተፈናቃዮችና ከአካባቢዉ አመራሮች  በሰበሰበዉ መረጃ መሰረት የተፈናቀሉ ዜጎች ያሉበትን አሳሳቢ ሁኔታ ሐሙስ ታህሳስ 26 ቀን 2010 ዓ.ም. ለምክር ቤቱ ሪፖርት ማቅረቡን የቡድኑ አባል እና የምክር ቤቱ የማህበራዊ ጉዳዮች ቋሚ ኮሚቴ ምክትል ሰብሳቢ አቶ ዓለሙ ገብሬ ለዶቼቬለ ተናግረዋል።

በሁለቱ ክልሎች መካከል ግጭቱ ከነሀሴ መጨረሻ 2009 ዓ.ም.  ጀምሮ አሁንም ድረስ እንደቀጠለ ቢነገርም በሪፖርቱ የተካተተዉ እስከ ህዳር 2010 ዓ.ም. ድረስ ያለዉን ሁኔታ ብቻ የሚመለከት መሆኑ ተገልጿል። በዚህም የተነሳ ሪፖርቱ ዘግይቷል የሚልና በዜጎች ላይ የደረሰዉ ጉዳት ተጣርቶ ይቅረብ የሚሉ ጥያቄዎች በዉይይቱ  ወቅት የምክር ቤት አባላቱ በቁጭት ማንሳታቸዉ ተመልክቷል። ጉዳዩ ክልሎችን ብቻ ሳይሆን በአጠቃላይ የፌደራል ስርዓቱንም ጭምር የሚፈታተን መሆኑም ተጠቅሷል። በነዋሪዎቹ ላይ የደረሰዉን ጉዳትም ቡድኑ በተጨባጭ ማየቱን የምክር ቤት አባሉ ገልጸዋል።

በፓርላማ የተቋቋመዉ ይህ አጣሪ ቡድን በሁለቱም ክልሎች 16 ወረዳዎችን ተዘዋዉሮ የተመለከተ ሲሆን በእነዚህና በሌሎች ቦታዎች ወደ መቶ ሺህ የሚጠጉ ተፈናቃዮች በመጠለያ ጣቢያዎች የሚገኙ መሆናቸዉን ምክትል ሰብሳቢዉ አመልክተዋል። ይሁን እንጂ ቡድኑ መረጃዉን በሚሰበስብበት ወቅትም ግጭቱ በመቀጠሉ ቁጥሩ ከጊዜ ወደ ጊዜ ሊያሻቅብ እንደሚችል ነዉ የተገለፀዉ። ስለሆነም ሁኔታዉ አሳሳቢና ፈጣንና ዘላቂ መፍትሄ የሚያስልገዉ በመሆኑ የዜጎችን ሞት ማስቆም  ቀዳሚ ስራ እንዲሆን ምክር ቤቱ  አፅንኦት ሰጥቶበታል ብለዋል። 

«አንደኛ ያስቀመጥነዉ የተቀመጠዉ የዉሳኔ ሀሳብ ይሄ መፈናቀሉና ግጭቱ የቆየ እንደሆነ ነዉ።በአንድ ጊዜ የተከሰተ አይደለም።የቆየ ስለሆነ እኛ «በሱፐር ቪዥን» ወቅት ባለንበት ሁኔታም እኛ ከወጣን በኋላም ያዉ መፈናቀሉ ግጭቱ እና የመሞቱ  ሁኔታ  ያለ ስለሆነ  በአስቸኳይ ግጭቱ መቆም እንዳለበትና በዜጎች ላይ የሚደርሰዉ ሞት መቆም እንዳለበት ነዉ። ቀዳሚ አድርጎ አስፈፃሚዉ መስራት እንዳለበት ነዉ ፤አንዱ የተቀመጠዉ አቅጣጫ።ሁለተኛዉ አጥፊወች  በአስቸኳይ መጠየቅ አለባቸዉ።በየትኛዉም የአመራር እርከን ደረጃ ያሉ አመራረሮችም ይሁን የፀጥታ ሀይሉ እንዲሁም በግለሰብና በቡድን  ደረጃ  ያለ አጥፊ  በአስቸኳይ ወደ ህግ ቀርበዉ መጠየቅ እንዳለባቸዉ ፣የህግ የበላይነት መከበርና ዜጎች  ተዘዋዉረዉ የመኖርና  ሀብት የማፍራት መብቶች ሊረጋገጡላቸዉ እንደሚገባ ነዉ ያስቀመጥነዉ።ስለዚህ ይህ ስራ መሰራት አለበት። »

ችግሩን በዘላቂነት ለመፍታትና የተፈናቀሉ ዜጎችን መልሶ ለማቋቋም ምክር ቤቱ ዉሳኔ ማሳለፉን አመልክተዋል። የደረሰዉን ሰብዓዊ እና ቁሳዊ ጉዳት እንዲሁም በወንጀል የተሳተፉ አመራሮችና ግለሰቦችን ጭምር በማጣራት የኢትዮጵያ የሰብዓዊ መብት ኮሚሽን ለምክር ቤቱ በአጭር ጊዜ ሪፖርት እንዲያቀርብ መወሰኑንም ገልጸዋል።

ለወራት በዘለቀዉ የሁለቱ ክልሎች ግጭት በርካቶችን ለሞት፣ ለአካል ጉዳትና ለመፈናቀል የዳረገ ነው። የተባበሩት መንግስታት የህፃናት መርጃ ድርጅት (ዩኒሴፍ) በቅርቡ ባወጣዉ መረጃ መሰረትም14 ሺህ የሚጠጉ ህጻናት ከቤተሰቦቻቸዉ ጋር ተለያይተዋል። ሰማንያ አራት ሺህ የሚደርሱት ህጻናት ደግሞ ከትምህርት ገበታ መራቃቸዉን አመልክቷል።

ፀሀይ ጫኔ

አርያም ተክሌ