የኢራን ኑክሌር መ/ግብር ድርድር

07 03 12


አሜሪካ ማዕቀብ እንደጣሉ ትናንት ላይ ሲደረሱ የጀርመኑ ዉጪ ጉዳይ ሚንስትር ጊዶ ቬስተርቬለ እንዳሉት የድርድር ተስፋዉ ዳግም ፈነጠቀ። በኢራን የኑክሌር መርሐ ግብር ሰበብ የተቀሰቀሰዉን ዉዝግብ ለማስወገድ የሚደረገዉ ድርድር እንዲቀጥል ኢራን ያቀረበችዉን ጥያቄ የአዉሮጳ ሕብረት ትናንት በይፋ ተቀብሎታል።የሕብረቱ የዉጪ ግንኙነት ሐላፊ ካትሪን አሸተን ትናንት እንዳስታወቁት ሰባት መንግሥታት የሚወከሉበት ድርድር እንዲቀጥል ቴሕራን ያቀረበችዉን ሐሳብ ሕብረታቸዉ ተቀብሎታል።ኢራን በአንድ ወታደራዊ ሠፈር የሚገኝ የኑክሌር ተቋሟን የዓለም የአቶም ተቆጣጣሪ ባለሥልጣን (IAEA) ባለሙያዎች እንፈትሹትም ፈቅዳለች።ሌዎን ሽቴበ የዘገበዉን ነጋሽ መሐመድ አጠናቅሮታል።


ድርድሩ ኢራን፥ዩናይትድ ስቴትስ፥ ሩሲያ፥ቻይና፥ ብሪታንያ፥ ፈረንሳይ እና ጀርመን የሚወከሉበት የሰባትዮሽ፥-አዘጋጅ-አመቻቺዉ ደግሞ የአዉሮጳ ሕብረት ነዉ። ያለፈዉ አንድ አመት ከምናምን ግን ለቴሕራንና ለብራስልስ ድርድሩ ተቋርጦ ዉዝግባቸዉ፥ የሰላም ተስፋቸዉ ቆሞ-ማዕቀብ-ብቀላቸዉ የነገሰበት ጊዜ ነዉ።ኢራን የኑክሌር መርሐ ግብሯን ማሳደግዋን ስታሳዉቅ፥ የአዉሮጳ ሕብረት ደግሞ በማዕቀብ ላይ ማዕቀብ ሲጥልባት፣-አመቱ ዞሮ ገጥሞ ከሁለተኛዉ አንድ ሁለት ወር አነሳ።

እስራኤል የኢራንን የኑክሌር ተቋማት ለመደብደብ ያዙኝ ልቀቁኝ እንዳለች፥ዩናይትድ ስቴትስ የእስራኤልን ዛቻ እያጦዘች እንዳረገበች፥ ኢራን መራሐ-ግብሯን እንዳሰፋች፥ አዉሮጳ እና አሜሪካ ማዕቀብ እንደጣሉ ትናንት ላይ ሲደረሱ የጀርመኑ ዉጪ ጉዳይ ሚንስትር ጊዶ ቬስተርቬለ እንዳሉት የድርድር ተስፋዉ ዳግም ፈነጠቀ።

«ኢራን ቁም ነገር ወዳለዉና ከልብ ወደመነጨ ፖለቲካዊ ድርድር ከተመሠለሰች፥(ለዉዝግቡ) ዲሞሎማሲያዊና ፖለቲካዊ መፍትሔ መፈለጉ አይገድም ብለን እናምናለን።»

ይሕ በትክክል የምዕራባዉያኑ ጥያቄ ነዉ።የኢራን መሪዎች ዘጋቢ ሌዮን ሽቴበ እንደፃፈዉ ጊዜ ለመግዛት ይሞክራሉ።ተቆጣጣሪዎች ወደ ሐገራቸዉ እንዳይገቡ ከልክለዉም ነበር።በየጊዜዉ የሚደረገዉ ድርድር ለመስተጓጎሉ ኢራንን ተጠያቂ የሚያደርገዉ ዘጋቢዉ፥ኢራኖች የራሳቸዉን ፍላጎት ካልሆነ በስተቀር ሰትጥቶ ለመቀበልም ብዙም ፍላጎት የላቸዉም ባይ ነዉ።የአዉሮጳ ሕብረት የዉጪ ግንኙነት የበላይ ካትሪን አሽተን ግን ተስፋ አላቸዉ።

«ዓለም አቀፉ ማሕበረሰብን የሚያሳስበዉን የኑክሌር መርሐ-ግብር በተመለከተ ከኢራን ጋር ገንቢ ድርድር እናደርጋለን የሚል ተስፋ አለን።በሚቀጥሉት ጥቂት ቀናት ዕለቱንና ሥፍራዉን እንወስናለን።»

የአዉሮጳ ሕብረትና ዩናይትድ ስቴትስ ከጥርጣሬ፥ አንዳዴ ከዛቻ ጋርም ቢሆን የኢራንን የኑክሌር ዉዝግብ ለማስወገድ የዲፕሎማሲያዊ በር አልተዘጋም ባዮች ናቸዉ።የእስራል መንግሥት ግን ባለፉት ሳምንታት ኢራንን ለመደብደብ በተደጋጋሚ እንደዛተ ነዉ።ዛቻ ፉከራዉ የድርድሩን ሒደት ሊያከብደዉ ይችላል።ወይም በተቃራኒዉ በተደራዳሪዎች ላይ ተፅዕኖ አሳርፎ ከጥሩ ዉጤት ያደርሳቸዉ ይሆናል።የጀርመኑ ወጪ ጉዳይ ሚንስትር ጊዶ ቬስተር ቬለ ግን ወታደራዊ እርምጃ ከአካባቢዉ አልፎ ለአለም ሠላምና ፀጥታ አስጊ ነዉ ባይ ናቸዉ።

«ይሕ፥ የአካባቢዉን ፀጥታ ይበልጥ የሚያደፈርስ አደጋ ብቻ ሳይሆን፥ የአለም አቀፉን የፀጥታ-ሥርዓት የሚያመሰቃቅል በሆነ ነበር።ከዚሁ ጋር ልንገነዘበዉ የሚገባን ነገር (ድብደባዉ) ወትሮም በቋፍ በሚገኘዉ በዚያ አካባቢ የኒክሌር ጦር መሳሪያ እሽቅድምድም ሊያስከትል ይችላል።»

አዲሱ ድርድር ከፈጠነ መጋቢት አጋማሽ ይጀመራል ተብሎ ነዉ የሚጠበቀዉ።ከመጀመሪያዉ ዙር ድርድር ሁነኛ ዉጤት ይገኛል ብሎ የሚጠብቅ ግን የለም።

ነጋሽ መሐመድ
ተክሌ የኋላ