Čeka se evropski odgovor na stanje na Krimu

Prolećni Savjet EU tradicionalno je posvećen ekonomiji. Iako se evropska ekonomija nalazi u početnoj krhkoj fazi oporavka, i iako su evropski lideri najavili da će razmotriti situaciju u prvom semestru i usaglasiti sljedeće korake u cilju privrednog rasta i otvaranja novih radnih mjesta, ovoga puta pažnja je sa unutrašnjo-ekonomskih pitanja, koja su posljednjih godina bila prioritet EU, okrenuta spoljnoj politici. U Briselu se, ali i u široj međunarodnoj zajednici, sa velikom pažnjom očekuje evropski odgovor na rusku aneksiju Krima. Lideri 28 zemalja članica bi ovoga četvrtka trebali, drugi put u dvije nedjelje, usaglašavati zajednički stav povodom krize u Ukrajini i odnosa sa Moskvom. Zemlje članice saglasne su oko toga da krimski referendum i pripajanje Krima Ruskoj Federaciji smatraju nelegalnim činom.

Treća faza sankcija?

Zbog eskalacije prilika u Ukrajini, podrivanja suvereniteta i teritorijalnog integriteta, razmještanja dodatnih voljnih snaga na Krimu i nepostojanja direktnog dijaloga između Moskve i Kijeva, EU već je sprovela dvije od tri predviđene faze sankcija prema Rusiji.

Prije dvije nedjelje, na kriznom samitu evropskih lidera, suspendovani su razgovori o viznoj liberalizaciji i sveobuhvatnijoj saradnji sa Ruskom Federacijom. Početkom ove nedjelje, usvojene su dodatne mjere, koje podrazumijevaju zabranu putovanja u EU i zamrzavanje imovine za 21 krimskog i ruskog zvaničnika, koji su se našli na „evropskoj crnoj listi“ odgovornih za pripreme za odvajanje Krima od Ukrajine i pripajanje Rusiji. Treća faza sankcija, koja bi obuhvatila i široke ekonomske mjere, predviđena je ukoliko Ruska Federacija nastavi da destabilizuje prilike u Ukrajini.

Iako je u međuvremenu došlo do anksije Krima, diplomatski izvori u Briselu ne očekuju da bi na današnjem samitu EU mogla da načini i taj treći korak. Umjesto toga, kao nova evropska mjera moglo bi da dođe do širenja spiska osoba kojima Unija zabranjuje ulazak na svoju teritoriju i zamrzava imovinu. Do sada na „evropskoj crnoj listi“ nije se našao niko iz najužeg kruga Putinovih saradnika. Brisel je to opravdavao stavom da „sankcije nisu same po sebi cilj“ i da “politički kanali moraju biti otvoreni“ zarad deeskalacije krize.

Preispitivanje evropske energetske politike

I dok se među zemljama članicama spekuliše o novim imenima koja bi mogla biti pogođena evropskim sankcijama, a među njima, pored ruskih političkih i vojnih zvaničnika, pominju se i neki od oligarha i čelnih ljudi ruskih energetskih preduzeća, u EU svode se i računi koliko bi bili gubici u slučaju ekonomskih mjera. Tu se pored 335 milijardi evra, koliko je 2012. iznosila ukupna bilateralna trgovinska razmjena EU i Ruske Federacije, navodi i ništa manje značajna energetska zavisnost Evrope od ruskog gasnog i naftnog sektora.

Da okolnosti za jedinstveni evropski odgovor Moskvi budu još komplikovanije, govori i činjenica da postoje zemlje članice, kao što je Velika Britanija, koja koristi vrlo malo ruskih energenata, dok su Bugarska, Litvanija i Finska skoro u potpunosti zavisne od ruskog gasa. Evropski lideri bi tokom sastanka u Briselu zato trebalo da ramotre i načine kako doći do domaćih izvora energenata, preko obnovljivih izvora i gasnih škriljaca, i tako smanjiti zavisnost od Rusije. U cilju podrške Ukrajini evropski lideri već su obećali pomoć upravo energetskom sektoru.

Na Savjetu EU trebalo bi da se odobri i milijarda evra „hitne pomoći“ za stabilizaciju poljuljane ukrajinske ekonomije. U pitanju je dio evropskog paketa od jedanaest milijardi evra koji bi u narednih nekoliko godina trebalo da pomogne reformskom procesu u Ukrajini. Pored već donijete odluke o ukidanju carina na robu, koja iz Ukrajine stiže u EU, lideri evropske dvadesetosmorke će drugog dana samita (21.03.) u Briselu potpisati i politički dio sporazuma o Političkoj asocijaciji i ekonomskoj integraciji sa prelaznom vladom u Kijevu.

Autorka: Marina Maksimović

Odgovorna urednica: Marina Martinović