1. Idi na sadržaj
  2. Idi na glavnu navigaciju
  3. Idi na ostale ponude DW-a
Najnoviji video

50 ETA-inih krvavih godina

10. august 2009

Pet napada izvela je ETA u posljednjih 15-ak dana. Od toga su četiri bombe bile postavljene u srcu španjolskog turizma – Mallorci. Napadi se dešavaju tačno na 50. godišnjicu od osnivanja ETA-e. Ali, tko i što je ETA?!

https://p.dw.com/p/J72q
U nedjelju 9.8. 2009. u Palmi de Mallorca eksplodirale su tri bombeFoto: AP

Baskija i sloboda je značenje imena organizacije koju su osnovali baskijski studenti 1959. godine. ETA je osnovana s ciljem borbe protiv Frankovog režima i stvaranja neovisne Baskijske države.

Ciljevi koje je ETA imala bili su dobrodošli kod stanovnika Baskije, tačnije činjenica da je ova organizacija zastupala socijalističke ideale i klasnu borbu protiv Frankove diktature.

ETA je posebno u prvim godinama svog djelovanja uživala brojne simpatije kod mnogih građana Baskije, ali i kod protivnika Frankovog režima u ostatku zemlje. Ta podrška kod stanovništva bila je prisutna godinama.

General Francisco Franco
Borba protiv Frankove diktature bila je jedan od prvobitnih ciljevaFoto: AP

Progon i napadi

U doba Frankove Španjolske članovi ETA-e bili su nakon fingiranih sudskih procesa osuđivani na smrt vješanjem, a ETA je na to reagirala brojnim napadima.

Tako je primjerice bilo i u nihovoj spektakularnoj akciji u decembru 1973. godine. Tada je u zrak dignut auto predsjednika Vlade i Frankovog nasljednika, Luisa Carrera Blanca. Blanco i oba njegova pratitelja su poginuli. Kao posljedica ovog atenatata Frankov nasljednik je postao kralj Juan Carlos koji je Španjolsku vodio ka demokratskom uređenju. Potajna radost brojnih Baskijaca i oduševljenje zbog načina na koji je izveden ovaj napad, za koji je ispod ulice, kojom je Blanco išao na jutarnju misu, bio iskopan poseban tunel, bili su značajni za podršku ETA-i u 60-tim i 70-tim godinama.

Teška greška

Nasuprot drugim ljevičarskim terorističkim grupama koje su djelovale 70-tih i 80-tih, kao što su njemačka grupa Frakcija crvene armije ili francuski Action Directe, ETA je dugo imala relativno jaku podršku kod stanovništva unatoč činjenici da nijedna druga grupa nije izvodila tako krvave napade kao ETA.

Procjenjuje se da je tokom 50 godina postojanja u napadima ove organizacije poginulo oko 900 osoba. Najkrvaviji napad desio se 1987. godine u podzemnoj garaži jednog trgovinskog centra u Barceloni. Tada je ubijena 21 osoba, a sama ETA je ovaj napad kasnije nazvala teškom greškom.

Kalenderblatt Spanien Luis Carrero Blanco von einer Autobombe getötet
Španjolski premijer Luis Carrero Blanco poginuo je u eksploziji autobombe 20.12.1973Foto: AP

Riječ pogreška do tada se nije mogla čuti niti od jedne terorističke organizacije. Nasuprot skoro svim drugim političkim terorističkim organizacijama u Zapadnoj Evropi ETA od svoje borbe nije nikada odustala.

Koncem 90-tih godina stanovništvo se otvoreno okrenulo protiv ETA-e.

Nakon što je jedan mladi poslanik bio obješen, hiljade ljudi je demonstriralo uzvikujući: Ubice, ubice!

To je pomoglo. ETA je postala suzdržanija, ali nije odustala od napada. Nekoliko mjeseci 2006. godine trajalo je primirje - kako ga je sama ETA nazvala. Počeli su oprezni razgovori između španjolske Vlade i baksijskih opozicionara. Pa, ipak za samo nekoliko mjeseci ETA je prekinula primirje i nastavila izvoditi napade.

Autori: Holger Schmidt/Zorica Ilić

Odg. urednica: Marina Martinović