Devedesete ponovo na vratima?

Pad dvije socijaldemokratske partije u BiH, SNSD-a Milorada Dodika i SDP-a BiH Zlatka Lagumdžije predstavlja, tvrde analitičari revolt građana željnih promjena. Gubitak čak 27 čelnih pozicija gradova i opština SNSD-a u RS i povećanje načelničkih mjesta SDS-a ne znači bolja programska rješenja, već nezadovoljstvo građana. Isto je i u slučaju Federacije BiH, gdje je SDA zabilježila bolji rezultat u odnosu na SDP BiH, kaže profesor iz Mostara Mile Lasić: «U RS se vjerovatno radi o početku kraja SNSD-a, ako to nije preoptimistično reći, u svakom slučaju ugrožen je njegov monopol. U Federaciji je ovim i definitivno socijaldemokratija lažnog tipa dovedena u pitanje».

Liberalizacija stranaka iz 90-ih

Lasić kaže da su pobijedile tzv. narodne stranke za razliku od uslovno rečeno građanskih, koje su se obrukale. Profesor na Filozofskom fakultetu u Sarajevu Enver Kazaz kaže da je SDP BiH pao zbog liderokratske vlasti, a SNSD zbog dugotrajne vladavine ali i taktičke greške uvođenja SDS-a na državni nivo. Razlog dobrog rezultata SDS-a i SDA je što su se te partije, kaže Kazaz liberalizovale: «Možemo reći da je to povratak nacionalnih stranaka ali zar SDP, sa svojom politikom bošnjakiziranja multietničkog prostora nije nacionalna stranka, zar SNSD nije čisto nacionalna stranka».

Ako je suditi po rezultatima izbora, vlast će ubuduće morati više voditi računa o potrebama građana, upravo zbog mogućnosti kažnjavanja na izborima. Politički analitičar Đorđe Tomić kaže da se ta kazna i nezadovoljstvo na ovim izborima vidjela na izlaznosti birača, koja je veća u odnosu na prethodne izbore: «Veća izlaznost je upravo reakcija na loše stanje, nedostatak rezultata i postepeno buđenje u nekim sredinama kao što je Banjaluka, građanske reakcije i neke vrste građanskog aktivizma».

Uvertira za 2014.

Promjene se očekuju i nakon objavljivanja rezultata za skupštine opština, gdje je stanje neizvjesno, bar kada je riječ o RS-u, jer su se u većini opština opozicione partije udružile protiv SNSD-a za mjesto načelnika dok u skupštinama opština nastupaju samostalno. Ipak politički analitičar Tanja Topić kaže da je ovo okidač za naredne izbore, 2014. godine: «Ako bi se nastavilo ovim tempom vidi se da SNSD gubi moć, SDS se vratio na velika vrata».

Pobjednici ovih lokalnih izbora su SDA, SDS i HDZ BiH dok su najveći gubitnici SNSD i SDP BiH, pa se pojedini stručnjaci usuđuju reći da se radi o povratku na devedesete. Međutim većina stručne javnosti jedinstvena je da su razlog ovakvog raspleta, upravo liberalniji stavovi ovih stranaka u odnosu na socijaldemokrate.

Autor: Dragan Maksimović

Odgovorna urednica: Zorica Ilić