Druga godina života odlučujuća za razvoj mozga

Za razvoj ljudskog mozga, druga godina života je veoma značajna, zaključili su naučnici okupljeni okoTomoko Sakaia sa universiteta Kjoto u Japanu istraživali su mozak ljudi, šimpanzi i rezus majmuna. Tako su zaključili kako se u drugoj polovini najranijeg djetinjstva broj nervnih veza kod ljudi povećava više nego kod majmuna. Rezultati istraživanja su izneseni u stručnom časopisu "Proceedings of the Royal Society B".

Ljudski mozak veoma se razlikuje od mozga ostalih primata: nesrazmjerno je velik, drugačije građe i strukture. Nejasno je, međutim, zašto je mozak kod ljudi tako moćan i kako se razvija. Neki naučnici razlog vide u tome što ljudski mozak sazrijeva dugo vremena nakon rođenja. Druge studije ukazuju na to da razlog leži u tome što mozak počne naglo da se razvija u ranom djetinjstvu.

Da bi ovo provjerili, Sakai i njegove kolege magnetnom rezonancom su analizirali razvoj mozga kod odraslih ljudi, šimpanzi I rezus majmuna. Upoređivali su sliku stanja u tri različita perioda razvoja: rano djetinjstvo, djetinjstvo i mladost. Naučnici su tri faze obilježili izrastanjem prvog mliječnog zuba, izbijanjem prvih stalnih zuba i, u zavisnosti od pola, prve menstruacije ili prve ejakulacije. Cio period kod rezus majmuna, šimpanzi i ljudi traje oko 3, 8 i 12 godina.

Ljudski mozak se razvija sporije nego majmunski

Mozak rezus majmuna već u ranom djetinjstvu dostigne svoju punu veličinu. U slučaju šimpanzi i ljudi, on se razvija duže, ali intenzivnije. U toku cjelokupnog perioda koji je praćen, mozak čovjeka I šimpanze se tri puta više razvio u odnosu na mozak rezus majmuna. Ali i ovdje postoji jedna velika razlika: od sredine do kraja ranog djetinjstva mozak čovjeka raste duplo brže nego kod šimpanzi -16 procenata spram 8. U slučaju rezus majmuna, rast mozga iznosi samo 1,6 procenata.

Ova faza kod čovjeka odgovara periodu života između 12. i 24. mjeseca. U ovom periodu posebno se razvija bijela moždana masa. Kod ljudi se razvije 43 procenta, kod šimpanzi samo 17. Bijela moždana masa obavija nervna vlakna, produžetke nervnih ćelija, koje su važne za povezivanje različitih dijelova mozga. Zahvaljujući masnom omotaču, nervna vlakna u presjeku su bijele boje, odatle i potiče ime: bijela moždana masa. Ova masa nalazi se u unutrašnjosti mozga.

Na osnovu posmatranja razvoja mozga i pogotovo bijele moždane mase, naučnici su zaključili da razlog za visoku efikasnost ljudskog mozga leži u prve dvije godine života, a manje u daljem sazrijevanju. Zaključili su takođe i da usporeniji razvoj mozga nakon rođenja jeste zajednička osobina ljudi i šimpanzi. Ali tek nakon razdvajanja obje linije, mozak čovjeka počeo je više da povezuje svoje dijelove, i tako postaje efikasniji.

Autor: Marina Komad (agencije)

Odgovorni urednik: Azer Slanjankić