EU ne planira da ozbiljno kazni Tursku
16. oktobar 2019
Evropska unija je brza na riječima.Invaziju Turske u sjevernoj Siriji i destabilizaciju oštro su i jedinstveno osudili ministri spoljnih poslova zemalja EU. Ali, riječi nisu slijedila i djela. Do zajedničkog embarga na isporuku oružja nije došlo. Ostalo se na zahtijevima zemljama članicama da ubuduće ne isporučuju oružje mogućim agresorima. No, to u ovom trenutku skoro da uopšte neće pogoditi tursku vladu.
Riskantna je to igra koju pokušavaju da igraju Evropljani. S jedne strane oni žele da na najvišem nivou održe politički moral, a s druge da ne naštete previše svojoj saveznici u NATO-u, kao i da ne razljute previše predsjednika Redžepa Tajipa Erdogana. Jer, Turska, po mogućnosti jedna stabilna Turska je iz evropske perspektive potrebna na jugoistoku Evrope. Kao bedem protiv islamističkih terorista, migranata i sve većeg uticaja Irana i Rusije.
Niko u EU ne planira da ozbiljno kazni Tursku. EU bi mogla da nanese ogromne ekonomske štete Turskoj, ali turska privreda je upućena na evropske klijente. Ekonomske sankcije, kao što to želi SAD, su na dugom štapu. Turska je takođe partner u tzv. sporazumu o izbjeglicama iz 2016, koji je doveo do toga da u Grčkoj drastično opadne njihov broj. Evropska unija je i tu upućena na Tursku, a to naravno zna turski predsjednik Erdogan i zbog toga redovno prijeti da će prekinuti sporazum. Da li je to ucjenjivački prema Evropskoj uniji? Ili pak Unija djeluje u skladu sa svojim interesima? Jedan od ministara spoljnih poslova EU, stari lisac Žan Aselborn ovako je to sažeo: "Mi nemamo armiju. EU ne može da prisili Tursku da okonča konflikt u Siriji".
Odnosi sa Turskom su ionako veoma napeti. Pristupni pregovori su obustavljeni. Očigledno je Erdoganovo okretanje od demokratije i Evrope. EU bi sada u najmanju ruku trebalo da spriječi da se Erdogan još više približi Rusiji i Iranu. Turska koja je u stalnom kolebanju između blokova je nepredvidiva.
Zbog toga je promjenljivi kurs kojim se koristi američki predsjednik u odnosu prema Turskoj veoma opasan za EU. Tramp je prvo dozvolio Erdoganu vojni pohod u kojem je on povukao svoje snage iz Sirije i saveznike Kurde ostavio na cjedilu. Nekoliko dana kasnije Tramp odlučuje da Tursku kazni ekonomskim sankcijama. Ovakva nepromišljena djelovanja unose razdor u Sjevernoatlantski vojni savez i Tursku guraju u pravcu Rusije. A SAD će da zahtijevaju i od drugih članica NATO da uvedu sankcije Turskoj. A to ni u kom slučaju nije u evropskom interesu. Već je predvidljivo da će Trampova vlada na sljedećem sastanku ministara odbrane NATO u Briselu, izvršiti pritisak na evropske partnere. Za Donalda Trampa će činjenica da ga NATO ne slijedi slijepo, biti samo još jedan dokaz da je Savez suvišan i da samo ometa SAD.
Invazija Turske u Siriji bi mogla da ima dalekosežne posljedice i po bezbjednost i saradnju u Evropi, na odnose sa SAD i Rusijom. A konsekvence iz neposrednog konflikta u kojem stradaju kurdske paravojne formacije i civilno stanovništvo u sjevernoj Siriji se već polako naziru. Tako će svijet za Evropljane postati još malo nestabilniji i nepregledniji.