Evropski tužilac protiv korupcije

Da i sama EU muku muči sa korupcijom, pronevjerama i kriminalom govori podatak da se svake godine evropski budžet zloupotrebom fondova u prosjeku ošteti za 500 miliona evra. Tako je samo u slučaju obnove i izgradnje autoputa u Kalabriji, 2011. godine na fiktivne ugovore i radove potrošeno 388 miliona evra koji su bili izdvojeni iz evropskih sredstava pomoći. Najčešći primjeri zloupotreba novaca iz EU budžeta upravo se odnose na finansiranje poljoprivrednih i regionalnih razvojnih projekata.

Evropska komisija se zalaže za “nultu toleranciju prema zloupotrebi zajedničkog evropskog budžeta”. U tom kontekstu je i prijedlog za formiranje Kancelarije evropskog javnog tužioca: “Javne finansije su pod pritiskom širom Evrope i svaki evro se računa”, poručila je potpredsjednica Komisije, Vivijana Reding. "Zemlje članice godišnje prijave pronevjere u iznosu od oko 500 miliona evra, a realna suma je i znatno veća. Žrtve su evropski budžet i evropski poreski obveznici. U pitanju je federalni budžet i ako ga mi ne odbranimo to niko neće da uradi umjesto nas.”

Nacionalno pravosuđe u saradnji sa evropskim

Novo tijelo, Kancelarija evropskog javnog tužioca, trebalo bi da prvenstveno zaštiti evropski budžet, te da učini bržim i ujednači različite nacionalne zakonske procedure širom Unije. Njenim formiranjem bio bi prevaziđen i osnovni problem u istrazi prekograničnog kriminala jer bi jurisdikacija Kancelarije pokrivala gotovo sve članice EU:

“Kancelariju evropskog javnog tužioca činiće javni tužilac i njegova četiri zamjenika, koji će se nalaziti u sjedištu Kancelarije i delegirani evropski tužioci koji će biti bazirani u zemljama članicama. Oni će biti zaduženi za rukovođenje istragama na terenu i zajedno sa svojim pratećim osobljem biće delegirani iz nacionalnih pravosudnih sistema i ostajaće da rade unutar tog poznatog sistema”, objašnjava evropski komesar Algirdas Šemata. O internim procedurama Kancelarije evropskog javnog tužioca odlučivao bi kolegijum sastavljen od javnog tužioca, njegova četiri zamjenika i pet delegiranih tužilaca, dok bi svaka odluka Evropske kancelarije javnog tužioca mogla da bude preispitana pred nacionalnim sudom zemlje članice.

Učešće nije obavezno za sve članice

Izvještaji Kancelarija za borbu protiv korupcije govore da najveći broj prijava pronevjera i korupcije dolazi iz privatnog sektora ili od pojedinaca, dok su vlasti zemalja članica “najnevoljnije” da prijavljuju slučajeve zloupotrebe evropskog novca u “svom dvorištu”.

Od ukupnog broja sprovedenih istraga, manje od polovine, (42,3 posto) završilo se optužujućom presudom pred nacionalnim sudovima. Očekuje se da bi Kancelarija evropskoj javnog tužioca trebalo da počne sa radom 1. januara 2015. godine, ukoliko prijedlog Evropske komisije odobre zemlje članice i Evropski parlament. Danska i Velika Britanija već su odlučile da neće učestvovati u ovom evropskom projektu, dok se odgovor Iraca još čeka.

Autorica: Marina Maksimović

Odg. urednik: Zoran Arbutina