1. Idi na sadržaj
  2. Idi na glavnu navigaciju
  3. Idi na ostale ponude DW-a
Najnoviji video

Ko su Ujguri?

Hao Gui24. decembar 2008

Uprkos tome što je Božić, njemačka politička scena je uzavrela zbog jedne dileme - treba li ili ne prihvatiti neke od Ujgura koji će biti oslobođeni iz zatvora u Guantanamou? Ali ko su Ujguri, i otkuda oni u Kini?

https://p.dw.com/p/GMKP
U Njemačkoj se jedni zalažu za to iz humanitarnih razloga, dok drugi tvrde da nema potrebe da Njemačka bilo šta rizikuje, pogotovo zato što SAD od nje još uvijek nisu tražile tu vrstu usluge.
U Njemačkoj se jedni zalažu za to iz humanitarnih razloga, dok drugi tvrde da nema potrebe da Njemačka bilo šta rizikuje, pogotovo zato što SAD od nje još uvijek nisu tražile tu vrstu usluge.Foto: AP

Već šest godina Ujgur Adel Noori nosi zatvoreničko odijelo zatvora Guantanamo, s brojem 584 na prsima. Njegova ćelija je ustvari metalni kavez bez prozora. Uhapšen je u Afganistanu, 2002. godine, nekoliko mjeseci nakon pada režima talibana.

Američka vojska je vjerovala kako je Noori pripadnik organizacije "Islamski pokret Istočnog Turkestana", skraćeno ETIM. I UN i SAD, ali i Kina, domovina Ujgura, ovu organizaciju smatraju terorističkom. Vlada u Pekingu tvrdi da ETIM nastoji da, uz upotrebu terorizma, postigne otcjepljenje kineske provincije Xinjiang. ETIM ovu provinciju, koja leži uz granicu sa Afganistanom, Pakistanom i Indijom, naziva Istočni Turkestan. Na posljednjem popisu stanovništva u Kini oko sedam miliona ljudi se izjasnilo da su Ujguri, većina njih su muslimani suniti.

Mnogi Ujguri, kao što je i sam Adel Noori i još 16 njegovih sunarodnjaka koji su zatvorenici Guantanamoa, osjećaju u Kini politički pritisak. Osim toga, oni tvrde da su pripadnici njihove muslimanske manjine i u privredno zapostavljenom položaju, da nemaju sve religijske slobode. Prema podacima Društva za ugrožene narode od 1998. godine je iz političkih razloga smaknuto najmanje 700 pripadnika ovog naroda. Kineske vlasti brutalno guše svaki protest u toj oblasti.

5.000 dolara za uhapšenog Ujgura

Ujguri u Kini žive u veoma lošim uslovima.
Ujguri u Kini žive u veoma lošim uslovima.Foto: picture-alliance/ dpa

Zbog toga se mnoštvo Ujgura odlučuje na bijeg, uglavnom u susjedne zemlje. Upravo to je bilo fatalno za grupu koja je završila u Guantanamou. U Afganistanu su ih poslije pada režima talibana hvatali lovci na ucjene i prodavali Amerikancima za po 5.000 dolara. To barem tvrdi advokat jednog od zatvorenika u Guantanamou. Dugi boravak u zatvoreništvu kod brojnih Ujgura je izazvao apatiju i depresiju.

Sud u SAD-u je već odbacio sve optužbe protiv 17 Ujgura koje je američka vojska sumnjičila za terorističke aktivnosti. Ipak svi se nisu našli na slobodi. Nijedna zemlja ne želi da ih primi. 2006. godine su petorica njih dobili dozvolu da usele u Albaniju. Tamo, međutim, nisu mogli da se uklope jer ne postoji nikakva zajednica Ujgura koja bi mogla da ih prihvati. Jedan od oslobođenih je dobio azil u Švedskoj.

Pregovori o preuzimanju ostalih zatočenika ove nacionalnosti, koji se još uvijek nalaze u Guantanamou, otežani su i zbog toga što Kina žestoko protestuje na svaku dodjelu političkog azila nekom od Ujgura, bez obzira na to što se taj azil dodjeljuje isključivo iz humanitarnih razloga i uz strogo poštivanje određenih preduslova.

.