Korupcija je problem Evropske unije

Korupcija izjeda povjerenje u javne institucije i demokratiju. Podriva tržište, šteti povjerenju investitora, izvlači milione evra iz džepova poreskih obeznika, a nerijetko služi za pranje novca stečenog organizovanim kriminalom. I ima je svuda. Ni jedna od 28 od zemalja EU nije imuna na korupciju niti je našla način da je dovoljno suzbije. Evropska komisija izašla je sa prvim izvješatajem o stanju u oblasti borbe protiv korupcije i to za svaku državu članicu ponaosob. Rangiranja kažu nema, samo ukazivanja na probleme i isticanja pozitivnih praksi.

„Procjenjuje se da korupcija EU, na godišnjem nivou košta 120 milijardi evra, što je jednako godišnjem budžetu EU. Dakle govorimo o mnogo novca“, izjavila je komesarka zadužena za unutrašnja pitanja Sesilija Malmstrom.

Pretpostavlja se da je navedena suma, koja i ovako predstavlja gotovo jedan procenat godišnje ekonomske dobiti na nivou Unije, zapravo i veća.

Korupcija kao zajednička boljka Balkana i EU

Iako stepen korupcije varira od članice do čalnice, u EU ne postoji „zona bez korupcije“, kažu u Briselu. A građani EU su toga vrlo svjesni. Posljednja istraživanja Eurobarometra govore da 76 odsto Evropljana misli da je korupcija široko rasprostranjena u njihovoj zemlji. Više od polovine smatra da je nivo korupcije u porastu posljednjih godina. Jedan od dvanaest građana EU doživio je ili je bio svjedok korupcije, dok četiri od 10 evropskih komapanija smatraju da je korupcija prepreka za poslovanje u EU. Iako se u zemljama članicam unije usvaja novo antikorupciono zaonodavstvo, formiraju se nove institucije i radi na nacionalnim antikorupcionim strategijama, u Evropskoj komisji tvrde da rezultati nisu zadovoljavajući.

„Ne radimo dovoljno i to je istina za sve zemlje članice“, navodi Malmstrom. ”Postoje zakoni, ali se oni ne primjenjuju dovoljno a nedostaje i politička volja da se korupcija iskorijeni.”

Pored nedovolje funkcionalnosti zakona i institucija, kada je riječ o krupciji probelm postoji i u tzv. „tradiciji“ koju je teško smanjiti. Problemi sa korupcijom u članicama EU posebno su identifikovani u oblastima kao što su javne nabavke, nedovoljno transparentno finansiranje političkih stranaka, korupcija na lokalnom nivou i plaćanje „ispod stola“ zarad bolje ljekarske njege.

Bez izvještaja o korupciji na nivou EU institucija

U Evropskoj komisiji kažu da ovaj prvi EU izvještaj o borbi protiv korupcije donosi evaluaciju situacije u zemljama članicama, ali da za sada sankcionisanje nije cilj već dijalog sa članicama i paralamentima.

„Nadam se da da ćemo započeti proces širenja političke volje i neophodne posvećenosti svih slojeva da se suprotstave korupciji, jer cijena nečinjenja je previsoka“, zaključuje Malmstrom, i dodaje da ako je i nemoguće u potpunosti iskorijeniti korupciju, da ju je neophodno minimalizovati. Pred danas (3.2.) predstavljenih 28 izvještaja o borbi protiv korupcije u svakoj od zemalja članica, nije urađen i 29. koji bi se odnosio na evropske institucije. Zbog nepristrastnosti, Evropska komsija vodi razgovore sa tijelom Savjeta Evrope zaduženim za borbu protiv korupcije, GRECO, koji bi mogao da izradi izvještaj o korupciji i antikorupcionim mjerama na nivou Evropske komsije, Paralmenta i Savjeta.

Autorka: Marina Maksimović

Odgovorni urednik: Svetozar Savić