Krokodil: Pisci iz regiona ponovo okupljeni u Beogradu

Pun naziv festivala, koji je otvoren u amfiteatru ispred Muzeja istorije Jugoslavije u beogradskom naselju Dedinje, je Književno Regionalno Okupljanje Koje Otklanja Dosadu i Letargiju (KROKODIL). Među učesnicima ove godine su kolumnisti Muharem Bazdulj, Ante Tomić i Teofil Pančić, kao i Abdulah Sidran i Želimir Žilnik.

Veze pisaca u regionu danas i prije ratova

Na pitanje jesu li veze među piscima nekadašnjih jugoslovenskih republika dostigle nivo koji je postojao prije ratova, jedan od osnivača festivala, beogradski pisac Vladimir Arsenijević za DW kaže da „taj nivo ne može nikako da se dosegne ponovo, ali može da se stvori nešto drugačije i novo.“ Arsenijević pojašnjava da je doba bivše Jugoslavije postojalo objedinjeno izdavaštvo i objedinjeno tržište, „tako da je bilo krajnje normalno da pisac iz Beograda bude zagrebački pisac u smislu izdavača“. Na jednom nivou su stvari sjajne, dodaje on. „To je nivo gdje imate jako mnogo pisaca iz regiona koji su dobri prijatelji, bliski, koji se poznaju, putuju po regionu, koji razmjenjuju tekstove, književne uticaje, a sa druge strane u mainstreamu imate onu blagu nezainteresovanost jednih za druge.“

Govoreći o tome kako je nastao festival Krokodil, Arsenijević kaže: „Ovo što mi radimo počelo je oko 2000. godine, kada smo ovdje u Beogradu osnovali izdavačku kuću Rende, dok je u Zagrebu pokrenut festival Fak, koji je promovisao regionalnu književnost. Krokodil je u nekom smislu nastavak te ideje i koncepta i regionalan je na onaj način na koji mi radimo od prvog momenta kada su se složili politički uslovi za to.“

Hrvatski kolumnista i pisac Ante Tomić o vezama pisaca prije ratova 90-ih i danas kaže: „Ja ne znam kakve su veze bile prije rata, jer tada nisam bio pisac i nisam se družio sa piscima, bio sam premlad za to. U Srbiji sam prisutan od 2001. godine. I nalazim se sa svojim prijateljima kao što su Teofil Pančić ili Vlada Arsenijević. I mi već više od deset godina surađujemo, viđamo se po različitim festivalima. I postali smo vrlo bliski i jako se veselimo svaki put kad se vidimo. Ja ne znam šta to znači za hrvatsku ili za srpsku kulturu, ali nama dosta znači.“

Ćirilica i latinica - zastrašujuća tendencija

O tendenciji ukidanja ćirilice u Hrvatskoj i latinice u Srbiji Tomić kaže: “To je grozno. To je zastrašujuće. Vidite sa kakvim primitivnim svijetom imamo posla. I jedni i drugi. To da nešto kao što je pismo, slova, nešto što je izmišljeno sa veličanstvenom i plemenitom zamisli da širi znanje ljudi, da poveća ukupno znanje čovječanstva, da se tako nešto proglasi neprijateljskim, tu vidite sa kakvim slijepcima i imbecilima imamo posla.“

Govoreći o vezama pisaca u regionu, bosanskohercegovački pisac Muharem Bazdulj ističe važnost uspostavljanja veza među piscima mlađe generacije. “Pisci moje generacije zapravo nikakve veze ne obnavljaju, nego ih tek stvaraju i mislim da je to možda i značajnije od obnavljanja veza. Kad za polaznu poziciju imate u nekom administrativno-političkom smislu činjenicu da su to formalno-pravno različite države, da imamo različite pasoše, itd., ali da funkcionišemo unutar istog jezika, mislim da je važno da barem Hrvatska, BiH, Srbija i Crna Gora, koje dijele isti jezik, uspostave tu književnu saradnju. Jer činjenica je da se knjige koje se objavljuju u ovim zemljama čitaju bez prevoda.“

Festival Krokodil traje do 15. juna. Ovoga petka (14.6.) se održava okrugli sto naslovljen „Bura u čaši vode“ o razmiricama savremnih pisaca, a drugo i treće veče biće posvećeno prozi i vezama muzike i književnosti.

Autorka: Una Sabljaković

Odgovorna urednica: Marina Martinović