Od hipika do pacijenata: Tripovi koji liječe depresiju

Tog utorka usred jula nebo nad Manhajmom bilo je teško i puno kiše. Tmurni dan je krio nadu za milione ljudi koji boluju od depresije. Jer, tada je prvi pacijent posebnog projekta manhajmskog Centralnog instituta za duševno zdravlje poslan na psihodelično putovanje. Povez preko očiju, muzika u slušalicama, pored dvojica terapeuta… u tijelu halucinogena supstanca psilocibin.

Već šest decenija se zna za njega. On je suština „magičnih pečurki“, on mijenja svest. Ali, psilocibin je zabranjen skoro svuda na svijetu a u Nemačkoj duže od pola stoljeća.

Čak i za naučnike u Manhajmu je pribavljanje supstance bilo jedva moguće, kaže nam Gerhard Grinder koji je vodio studiju. „Nema toliko proizvođača na svijetu od kojih se ova supstanca može poručiti u potrebnom kvalitetu.“

To koliko je teško doći do čistih halucinogena dobro znaju mnogi uživaoci droge na svijetu. No, takozvani tripovi odavno više nisu samo zabava hipika. Sve više naučnih studija ukazuje da terapija psilocibinom može pomoći depresivnim pacijentima – čak i onima kod kojih su sve druge terapije zakazale.

Studija u Manhajmu ima 144 pacijenta, te Grinder očekuje „statistički utemeljene nalaze“.

Putovanje koje menja život

Prema procjeni Svjetske zdravstvene organizacije, oko 300 miliona ljudi na svijetu boluje od depresije. U Njemačkoj ih je oko pet miliona, Ministarstvo zdravlja označava depresiju kao „narodnu bolest“. Prema opreznim procjenama, svakom petom pacijentu ne pomažu klasične terapije antidepresivima.

Gerhard Grinder kaže da je njegov institut bio bombardovan zahtjevima pacijenata kada se čulo da će probati terapiju psihodeličnim sredstvima. „Ovde je ideja da se supstanca uzme jednom ili dvaput“, kaže Grinder, inače profesor psihijatrije. „Ovo je veoma disruptivna terapija koja se uklapa u psihoterapeutski program."

U ranijim studijama, pacijenti su pričali o iskustvima koja su im promijenila život, jačanju duševnog stanja toliko da su mogli da odustanu od antidepresiva. To stanje je neke držalo i mjesecima nakon liječenja tripom. Ministarstvo za nauku je stoga pomoglo studiju u Manhajmu sa dva miliona evra.

To pokazuje da su psihodelici iz polja egzotike ušli u medicinski mejnstrim. Paradoksalno, tu su već bili pedesetih i šezdesetih godina prošlog vijeka.

Da su se stvari pokrenule sa mrtve tačke vidjelo se sredinom septembra u Berlinu, gdje je održana konferencija u organizaciji Fondacije Mind. Okupljeni su bili eminentni svjetski istraživači dejstava LSD, psilocibina i sličnih psihodelika. Prisutna je bila i jedna saradnica njemačke Agencije za lijekove.

„Uspjeli smo da skinemo stigmu sa ove teme“, kaže Andrea Jungaberle iz fondacije. „Ali, još treba da se pokaže kako će se novi diskurs odraziti na medicinsku svakodnevicu."

Ponegdje vlada i oduševljenje. „Kako ekstazi i psilocibin mogu da okrenu psihijatriju naglavačke“ – tako je početkom godine glasio naslov naučnog magazina Nature.

Posao težak milijarde

Niz kompanija miriše novo tržište na kojem bi psilocibin, MDMA od kojeg se pravi ekstazi i ostale supstance mogli rutinski da se prepisuju protiv depresija, bolesti zavisnosti i drugih muka. Baš o tome sanjaju u njujorškom biotehnološkom holdingu Atai Life Sciences njemačkog investitora Kristijana Angermajera.

Ovaj čovjek u četrdesetim godinama bez dlake na jeziku novinarima priča o svojim tripovima na psilocibinu. Ovog ljeta je firma izašla na berzu i sada vrijedi preko dvije milijarde dolara.

Atai ima udjele britanske firme Compass Pathway koja radi na razvoju sintetičkog psilocibina. Studije su u drugoj fazi, sa 200 pacijenata u deset zemalja – to je najveća klinička studija sa psilocibinom na svijetu. I ta firma vrijedi preko milijardu dolara.

Niče čitava grana medicine i ekonomije. U registru Fondacije Mind je oko 130 preduzetnika psihodelične industrije. Recimo jedno odmorište koje nudi tripove u Holandiji, ili specijalisti koji kreiraju poseban zvuk i muziku za magična putovanja.

„Taj hajp je naš najbolji prijatelj i najveći neprijatelj“, kaže Andrea Jungaberle. Ona misli da je potrebno naći zdravu sredinu između osipanja drvlja i kamenja po psihodelicima i njihovog kovanja u zvijezde kao čarobnog lijeka.

Peter Gaser dijeli taj stav. Švajcarski psihoterapeut već tri decenije radi sa LSD i MDMA, a sada za DW kaže da se „plaši“ ovakvog tempa. „Maločas smo imali par pacijenata u nekoj studiji, a sad se već misli u milionima.“ Gaser se pribojava da bi kvalitet terapije mogao da trpi ako ona postane previše „tehnološka ili šematska“.

Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu