Pregovori o novom šefu Evropske komisije

Pošto su čuli glas svojih građana, lideri EU su započeli konsultacije o prioritetima i strategijama kojima će se rukovoditi Evropa u godinama koje dolaze. Rezultati posljednjih evropskih izbora pokazuju mješavinu podrške postojećoj politici i želje za promjenama u EU, ali i porast evroskepticizma u nekim od zemalja članica.

Za sada, države EU složne su u ocjeni da u narednom periodu evropski fokus mora ostati na oživljavanju ekonomije: privrednom rastu, povećanju konkurentnosti i otvaranju novih radnih mjesta. Međutim dok jedni, poput njemačke kancelarke Angele Merkel, takav put vide kroz održavanje fiskalne discipline, drugi, na čelu sa francuskim predsjednikom Holandom i italijanskim premijerom Renzijem zagovaraju popuštanje budžetske štednje.

Više ili manje Briselа?

Istovremeno, dok većina u EU budućnost i dalje vidi u sintagmi „više Evrope“, za premijera Velike Britanije, Dejvida Kamerona ona ne uključuije neophodno i Brisel: „Imajući u vidu rezultate (evropskih izbora), EU ne može samo da slegne ramenima i da nastavi dalje. Potrebna nam je promjena i da se Evropa koncentriše na ono što je zaista bitno, kao što su privredni rast i radna mjesta, a ne na mnogo drugih stvari. Potreban nam je pristup koj će prepoznati da je Brisel postao suviše veliki, da previše naređuje i da se miješa. Moramo da imamo zemlje nacije gdje god je to moguće, a Evropu samo gdje je potrebno“, poruka je Kamerona sa evropskog sastanka na vrhu u utorak (27.5) uveče.

Sve ovo govori i o težini posla koji je Savjet EU dodijelio svom predsjedniku Hermanu van Rompeju, od koga se očekuje da u narednim nedjeljama sa zemljama članicama vodi bilateralne konsultacije u cilju usklađivanja buduće strateške orjentacije EU.

Još bez dogovora oko budućeg predsjednika Evropske komsije

Kojim putem će Evropa dalje u mnogom će zavisiti i od prioriteta novog saziva Evropske komisije, a prva bitka za „novu Evropu“ već se vodi oko imenovanja predsjednika ovog najznačajnijeg izvršnog tijela EU. Na osnovu Lisabonskog ugovora i rezultata izbora za Evropski parlament, kandidat evropskih konzervativaca, koji su i ovoga puta osvojili najveću podšku građana EU, Žan Klod Junker polaže pravo na mjesto prvog čovjeka Komisije.

Junkera su kao prvog mandatara za sastavljanje potrebne većine u Parlamentu podržale i druge najveće evropske političke familije, počev od socijaldemokrata, preko liberala i zelenih i o tome već obavijestile Evropski savjet u čijoj je ingerenciji da uz konsultaciju sa Evropskim parlamentom, a uzevši u obzir rezulate evropskih izbora, predloži novog predsjednika Evropske komisije.

„Nema potrebe da Evropski savjet odugovlači ovaj proces. Sada nije vrijeme za premišljanje već je vrijeme da se proevropskim snagama da šansa da odgovore na zabrinutost evropskih birača kroz detaljan program za narednih pet godina“, izjavio je predsjednik socijaldemokrata u Evropskom paralmentu, Hanes Svoboda.

Još nema konsenzusa među liderima EU

Međutim, među evropskim liderima ni po ovom pitanju za sada ne postoji konsenzus. Iako kaže da je zadovoljna činjenicom što Junker dolazi iz redova Evropskih narodnih partija, kojima i sama pripada, njemačka kancelaraka Angela Merkel naglašava da „ni jedna nema većinu i da se takva većina tek mora pronaći“. Ona je istakla da se mora pronaći kandidat koga će podržati i većina lidera zemalja EU.

Za britanskog premijera Davida Camerona Junker nije prihvatljiv jer insistira na jačoj integraciji Evrope. Sa druge strane, hrvatski premijer Zoran Milanović smatra da se obećanje dato biračima o podršci kandidatu političke opcije koja je dobila najviše glasova na evropskim izborima mora poštovati. U Briselu se mogao čuti i prijedlog da na čelo ovako važne evropske institucije bude izabrana žena.

U svakom slučaju, naredni dani i nedjelje biće posvećeni konsultacijama i pregovorima Savjeta EU, Evropskog parlamenta i zemalja članica oko jedne od tri najznačajnije funkcije u EU. Poslije imenovanja novog predsjednika Evropske komisije, EU bi do kraja godine trebalo da dobije i novog predsjednika Savjeta EU i šefa diplomatije.