Propala obećanja

„Počelo je obećanjima da će biti bolje. Bolji stanovi, bez svađe s komšijama, bez problema s vlastima“, piše minhenski dnevnik Ziddojče cajtung (SZZ) podjećajući na 24. april 2012 kada je oko 1.000 Roma bilo prinuđeno da u roku od dva dana napuste improvizovano naselje što je tadašnji gradonačelnik Beograda Dragan Đilas okarakterisao kao „poboljšanje životnih uslova za Rome u Beogradu“.

„Danas, tri godine nakon prisilno sprovedenog preseljenja, Amnesti internešenal (AI) kritikuje Beograd. 3,6 miliona evra investirala je Evropska komisija kako bi podržala program preseljenja. Svakoj porodici je do februara 2015. trebalo da se obezbijedi odgovarajući smještaj. Ali, ova obećanja nisu ispunjena“, piše SZZ i napominje da je od 167 prinudno iseljenih porodica samo njih deset dobilo podršku da izgrade sebi krov nad glavom.

U posljednje vrijeme su dvije riječi dosta zastupljene u njemačkoj štampi – Romi i azil. Naime, sa prostora bivše Jugoslavije u Njemačku prethodnih nekoliko godina dolazi veliki broj Roma u potrazi za azilom – veliki broj njih upravo iz Srbije.

SZZ piše: „Samo u martu je oko 32.000 ljudi zatražilo azil, javilo je Ministarstvo unutrašnjih poslova Njemačke. A to je skoro tri puta više nego prošle godine u isto vrijeme. Savezna služba za migracije i izbjeglice bilježi brojku od 85.000 potražilaca azila za prva tri mjeseca ove godine, što je skoro duplo više nego u prvom kvartalu 2014. Najviše njih je ove godine iz balkanskih zemalja dok u odnosu na BiH, Srbiju i Makedoniju prednjače oni koji dolaze s Kosova, skoro 12.000. Prošle godine u isto vrijeme samo 86 osoba s Kosova je zatražilo azil. No, šanse da stanovnici Srbije, Makedonije, Bosne i Hercegovine dobiju azil su veoma male s obzirom na to da je Njemačka ove tri zemlje proglasila ‘sigurnim zemljama'. A takođe, u pojedinim saveznim zemljama, procedura za dobijanje azila skraćena je na samo dvije sedmice pa je ovaj broj ipak u opadanju, podaci su koje saopštavaju državne službe”, piše SZZ.

Lajbah i 'Država u vremenu'

Berlinski dnevnik Tagescajtung donio je intervju sa „slovenačkim muzičkim kolektivom“ – Lajbahom, objavljen povodom predstojećeg koncerta te grupe u Minhenu. Objasnivši na početku novinarki Sonji Fogel da na pitanja odgovara kolektivno, „kao tim“, Lajbah se između ostalog suočio i sa ovim pitanjem:

„Slavoj Žižek je rekao da je Lajbah razotkrio drugu stranu političke moći. Primjer za to je skandal iz 1987. koji je potresao socijalističku Jugoslaviju: jedan umjetnički projekat blizak Lajbahu je pobijedio na državnom konkursu za poster – sa lako modifikovanom slikom nacističkog umjetnika Riharda Klajna. Da li je Lajbah od početka bio argument za neuspjeh Jugoslavije?“

Odgovor glasi: „Da je tako, onda Jugoslavija ne bi ni trebalo da je postojala. Ta država je bila jedna utopijska formacija, stvorena u vrijeme kasnog nadrealizma i hipersocijalnog realizma. Modernizam je bio njena svadba, a sa postmodernizmom je počelo njeno razlaganje. Jugoslavija je bila eklektička retrospektivna pojava, a ne puka homogenizovana površina moderne. Rat je bio logična posljedica kraja tog utopijskog sna, cinična zamjena za veliku priču koja je iščezla poslije Hladnog rata, kraj istorije."

„Nakon raspada Jugoslavije, osnovali ste NSK ('država u vremenu') – državu bez teritorije. Priča se da su za vrijeme opsade Sarajeva 1994, stanovnici bježali iz grada uz pomoć legitimacije NSK. Nigerijci još uvijek podnose zahtjev za izdavanjem Vaših pasoša da bi tako mogli da putuju za Evropu. Koliko je vaša država realna?“

Odgovor: „Svaka država je realna onoliko koliko njeni građani vjeruju u nju. Osnovali smo NSK da bismo u Vrijeme Velikih Očekivanja održali utopiju u životu. NSK – 'država u vremenu', jeste apstraktni organizam i suprematističko tijelo koje poput skulpture stoji u realnom društvenom i političkom prostoru. NSK ne postaje država teritorijom, već duhom koji je u stalnom pokretu – baš kao i simboličko i fizičko kolektivno tijelo. 'Nacija' NSK je zato transnacionalna. Pored osnivačkih članova, pravo na državljanstvo NSK imaju ljudi različitih vjera, nacionalnosti, polova i ubjeđenja, a prije svih – kulturni imigranti.“

Na pitanje: „Kako izgleda budućnost Evrope“, Lajbah odgovara:

„Treba nam Evropa od Atlantika do Pacifika! Ali Evropi treba i revolucija; ostvarivanje ciljeva kao što je socijalna pravda u okviru globalnog kapitalizma je prava utopija. Razlozi za bijedu čovječanstva ne leže u korumpiranosti nekih političara ili pohlepi nekih bankara, već u strukturalnoj dinamici koja je iza tih pojava.“

„Šta je rješenje?“

„Nikakav kozmetički zahvat, već - sasvim drukčiji sistem. Mi se iskreno nadamo da ideja ujedinjene Evrope može da se održi. Ne hladne Evrope briselske tehnokratije i bankarskog sistema koji slijede dogme neoliberalizma, već repolitizovana Evropa, zajednički emancipatorski projekat.“