Uskrs - osnova hrišćanske vjere

Za katoličkog sveštenika, benediktanca Marijanusa Bibera stvari su potpuno jasne: "Hrišćanstvo počinje vasrksenjem. Jer, u centru proslave Uskrsa je Hristovo vaskrsenje". Nastojnik benediktanskog manastira Nideraltajh u istočnoj Bavarskoj posebno naglašava važnost Hristovog vaskrsenja nakon smrti na krstu. I u tome je, kaže on, osnova hrišćanske vjere. Marijanus Biber još kaže kako je zapravo u Hristovom vaskrsenju sadržano i vaskrsenje svakog od nas. "Radi se o simbolu vječnog života, odnosno našem krajnjem cilju prema vjerovanju hrišćana. Hristos nije umro samo kao čovjek već kao Bogočovjek i svojom smrću je pobijedio smrt. To je centralni značaj Uskrsa."

Istorijski gledano, preteča hrišćanskom proslavljanju Vaskrsenja je jevrejska Pasha; tako da se u Istočnoj crkvi često za Uskrs kaže Pasha. Prema jevrejskom predanju, Jevreji slave taj dan zato što je Bog svoj narod (misli se na Jevreje) izbavio iz egipatskog ropstva. Prije izlaska iz Egipta, Bog je zahtijevao da se dovratak svake jevrejske kuće označi krvlju jagnjeta. U onim kućama koje nisu bile označene krvlju pobijeni su prvorođeni sinovi. To je bio način na koji je Bog, prema Starom zavjetu, kaznio Egipćane.

Krv koja znači život

U Pravoslavnoj crkvi, koja u Njemačkoj broji oko milion i po vjernika, ostalo je živo predanje na ovaj događaj i zbog toga crvena boja ima posebno simboličnu ulogu, objašnjava arhiđakon Ruske pravoslavne crkve iz Bad Honefa kod Bona, Irnikios Šulten. "Zbog toga pravoslavci jaja na Uskrs boje u crveno. Ogromne korpe samo sa crvenim jajima. I onda ljudi stalno pitaju: A gdje su druge boje? Na šta ja najčešće odgovorim: Čemu druge boje? Crveno je boja života." Znak na dovratcima koliba u kojima su živjeli Jevreji u Egiptu, što ih je spasilo Božije kazne, postao je simbol života.

A kako bi kazao koliki ja zapravo značaj Uskrsa, Irnikios Šulten kaže da Uskrs nije običan praznik, on je mnogo više od toga. Arhiđakon Šulten pojašnjavajući tradicionalnu važnost Uskrsa kaže: "Ovo je praznik svih praznika i kralj svih dana". A kod pravoslavnog svijeta se ne proslavlja samo uskršnja nedjelja već čitava sedmica nakon Uskrsa.

Strogi post i velika radost Uskrsu

Prije Uskrsa dolazi 40-odnevni post što za pravoslavne ima mnogo veći značaj nego za katolike ili protestante. Tu se ne radi samo o tome da se vjernici strogo pridržavaju pravila posta, već se za post priprema veoma religiozno, objašnjava Johanes Eldeman direktor Instituta za ekumenizam u Padebornu. "U pravoslavlju postoji polako pripremanje na početak velikog, uskršnjeg posta. Naime, dvije sedmice prije početka se u žargonu zovu 'mesopusna' i 'siropusna' sedmica. Siropusna sedmica je sedmica pred Uskrs u kojoj nije dopušteno jesti jela od mesa." Tako da se onda vjernici polako odriču hrane koju nije dopušteno jesti u toku posta, a to su za pravoslavne hrišćane: meso, mlijeko i mliječni proizvodi, jaja i riba.

Ali, bez obzira na tako stroga pravila kada je riječ o postu u Pravoslavnoj crkvi, teolog Eldeman kaže da je to vrijeme povezano sa pozitivnim osjećanjima. "Pomisao na tajnu vaskrsenja te drži u životu." Ako bi se uporedilo sa katolicima i protestantima, onda bi se ovo vrijeme pred Uskrs moglo uporediti sa Adventom i iščekivanjem rođenja Isusa Hrista.

Preduskršnja atmosfera posebno je upečatljiva u manastiru Nideraltajh. Jer, ovdje u ovom manastiru koji živi po benediktanskim pravilima, Uskrs će se proslaviti po pravoslavnim običajima. Sedam monaha, od njih 30 koji čine ovu monašku porodicu, postili su čitav post po malo strožim pravilima pravoslavlja. Oni preko dana ne jedu ništa a uzdržavaju se svih 40 dana od mesa i ribe. U Nideraltajhu se tako već tokom posta osjeća praznična atmosfera. "A to mijenja potpuno karakter bogosluženja", kaže nastojnik Marijanus Biber. Monasi služe misu nekoliko puta na dan što je propraćeno višeglasnim pjevanjem. A u vrijeme posta pjeva se više u molu nego u duru."

Pravoslavna služba u katoličkom manastiru

Tako da se u Nideraltajhu sada pjeva malo drugačije nego obično: na njemačkom i latinskom. Pojedine službe, na kojima ne sviraju orgulje i samo monaški glasovi ispunjavaju unutrašnjost katedrale, traju i do četiri sata. Ali, Uskrs će proslaviti zajedno i pravoslavni i oni koji to nisu. Doživjeti misu prema pravoslavnim običajima na njemačkom, je svake godine atrakcija za mnoge posjetioce.

Rijetko se događa da Uskrs istog dana proslavljaju zajedno katolici, protestanti i pravoslavci, jer crkve koriste različite kalendare. Pravoslavna crkva je ustrojena prema Julijanskom, a Katolička i Protestantska prema Gregorijanskom kalendaru uvedenom u XVI vijeku. No, kako kaže teolog Johanes Eldeman, značenje vaskrsenja Isusa Hrista i proslavljanje samog praznika je bez ikakve sumnje u religioznom smislu za sve hrišćane jedanko važno.

Autori: Ginter Birkenštok / Svetozar Savić

Odgovorna urednica: Zorica Ilić