Uspon i pad Ansar Dine

Porijeklo: Ratnici Tuarega

U pustinjama na sjeveru Malija, sukob između centralne vlasti i nomadskih Tuarega tinja već decenijama. U borbi za više autonomije, Tuarezi su formirali više oružanih grupa, uključujući tu i islamske ekstremiste okupljene u pokretu Ansar Dine. Njih je 2012. osnovao harizmatični Ijad Ag-Gali, ugledni pripadnik plemena Ifogas. Gali je još tokom 90-tih predvodio sopstvenu grupu pobunjenika. Pored toga, posredovao je u pregovorima o oslobađanju talaca između vlade Malija i terorističke organizacije „Al Kaida u islamskom Magrebu“. Galijeva paravojna organizacija razlikuje se od sličnih oružanih frakcija po svojoj religioznoj orijentaciji – njeni članovi pripadaju konzervativnoj struji salafista.

Uspon: podrška iz Zaliva

Gali je još prije osnovanja Ansar Dina imao bliske odnose sa sekularnim pobunjenicima iz Nacionalnog pokreta za oslobođenje Azavada (MNLA) i sudeći po informacijama pojedinih izvora, već je pokušao da tamo preuzme vođstvo. Međutim, to mu nije pošlo za rukom. Ima i glasina da je Gali osnovao Ansar Dine uz blagoslov alžirskih bezbjednosnih službi, kojima je odgovarala veza sa pobunjenicima u Maliju. To, doduše, nije potvrđeno. Istovremeno, malo ko spori da njegovi borci dobijaju podršku iz Saudijske Arabije i Katara, zemalja u kojima je sam Gali dugo boravio.

Kada su tuareški pobunjenici osvojili sjever Malija u martu 2012, Ansar Dine borio se rame uz rame sa sekularistima iz MNLA. Ali dok je za MNLA glavno pitanje bila autonomija odnosno nezavisnost osvojenih teritorija, Ansar Dine su kao „branitelji vjere“ smatrali da je ključno uspostavljanje šerijata. Ubrzo je došlo do sukoba u kome su islamisti pobijedili. Početkom jula iste godine pripadnici pokreta Ansar Dine su uništili sedam mauzoleja u Timbuktu, koji su bili dio svjetske kulturne baštine UN-a. Do januara 2013 ova oružana grupa je kontrolisala velike oblasti, uključujući važne gradove Kidal i Tumbuktu.

Labavi savezi i ideološki neprijatelji

Zbog svojih lokalnih korijena, Ansar Dine se razlikuje od drugih islamističkih grupa koje djeluju u istom regionu, na primjer od Pokreta za jedinstvo i džihad u zapadnoj Africi. Sljedbenici Ijada ag-Galija mahom su Tuarezi i Berberi sa sjevera Malija. Ali zbog insistiranja na strogom praćenju šerijata, ova grupa ima puno neprijatelja među muslimanima na sjeveru Malija, koji su uglavnom umjereni što se religije tiče.

Savezi između različitih grupa stalno se stvaraju i raskidaju, pa je teško je procijeniti tačan broj članova Ansar Dine. Ali - nasuprot MNLA borcima, koji još uvijek kontrolišu dijelove sjevernih teritorija - grupa je već izgubila na značaju, jer je dio njenih boraca prešao u druge, novije frakcije. Stručnjaci procjenjuju da je broj pripadnika ove grupe od više hiljada spao na nekoliko stotina. Istovremeno, osnivač i vođa Ijad ag-Gali uspio je da sačuva određeni uticaj, nezavisno od svoje grupacije.