Velika Britanija - unutra ili napolju?

Razočarenje Britanaca u EU je danas veće nego ikada. Oni, prema riječima premijera Dejvida Kamerona, osjećaju da EU ide u onom pravcu koji oni nisu željeli, da ide ka dubljoj političkoj integraciji, koja je više od onoga što Britanija želi. Naglasivši da nije „izolator“ i da ima pozitivnu viziju budućnosti EU u kojoj Britanija „želi i treba“ da ima predanu i aktivnu ulogu, Kameron kaže da će, ako pobijedi na opštim izborima 2015. godine, prvo pregovarati o novim odnosima između Velike Britanije i EU:

„EU, koja će nastati iz ove krize biće drugačija, promijenjena možda čak do neprepoznatljivosti mjerama za spašavanje evrozone. Moramo da sačekamo da se to desi, da pomognemo oblikovanju budućnosti EU, da bi, kada dođemo do izbora, to bio pravi izbor između napuštanja i ostajanja u novoj zajednici u kojoj Velika Britanija oblikuje i poštuje pravila jedinstvenog tržišta, ali je i zaštićena i oslobođena pravila koja štete evropskoj kompetitivnosti.“

Britanska „karta u jednom smjeru“

Kameron vidi Veliku Britaniju u EU, ali drastično promijenjenoj Uniji izgrađenoj na pet principa: konkurentnosti, fleksibilnosti, jačanju zemalja članica, demokratskoj odgovornosti i poštenom odnosu, kojoj će jedinstveno tržište biti u osnovi:

„Britanskom nacionalnom interesu najviše odgovara da bude u prilagodljivoj i otvorenoj EU, a takva EU je najbolja sa Britanijom u njoj,“ kaže Kameron i dodaje: „Uz hrabrost i ubijeđenje možemo da dođemo do fleksibilne i otvorene EU kojoj interesi i ambicije svih zemalja članica mogu biti zadovoljene. Do novog uređenja u kome će Velika Britanija biti dobro i gdje će sve zemlje napredovati.“

Britanija, prema riječima Kamerona, ovu odluku mora da donese „hladne glave“ i u cilju najboljeg nacionalnog interesa, znajući da može da ima samo svoj put u svijetu, van Unije, ali i više uticaja i moći u zajednici. Izlazak iz EU, prema Kameronovim riječima „karta je u jednom smjeru“ za Veliku Britaniju, dok bi i EU, bez velike Britanije, kao jedne od najjačih članica, postala, prema njegovim riječima, „jedna drugačija Unija“.

EU nije „jelovnik po izboru“

U Briselu su ovaj, sa nestrpljenjem očekivani, govor premijera Velike Britanije okarakterisali kao „demokratski doprinos“ debati o Evropi u Ujedinjenom Kraljevstvu. Portparolka predsjednika Evropske komisije, Pia Ahrenkilde-Hensen kaže da je na „vlastima i narodu u Ujedinjenom Kraljevstvu da iskažu koji je najbolji pristup položaju Velike Britanije u EU“. Pozdravivši kako je rekla „jasno iskazanu želju“ Kamerona da Ujedinjeno Kraljevstvo ostane u EU ona je dodala:

„EU je zasnovana na demokratskoj volji njenih zemalja članica. Evropska komisija ponavlja da ako Velika Britanija želi da ostane u EU, u evropskom je interesu i interesu Ujedinjenog Kraljevstva da Britanija ostane aktivan član u centru EU.“

Reakcije britanskih evropskih partnera su različite. Francuska je otišla toliko daleko da je Velikoj Britaniji ponudila „crveni tepih“ pri izlasku. I Francuzi i nemački ministar spoljnih poslova, Gido Vestervele, optužili su Kamerona da EU tretira kao „jelovnik“ sa koga bira samo ono što mu se sviđa. I dok neki poručuju Kameronu da se „igra sa vatrom“, drugi pak prepoznaju i svoje interese u rečenom. Tako češki premijer Petr Nečas, podržava Kameronovu viziju fleksibilnije i otvorenije Evrope. Holandski premijer, Mark Rut, Kameronov govor vidi kao „jak sa dobrim reformskim idejama“. Poslije američkog predsjednika, Baracka Obame, koji je još znatno prije ovog Kameronovog govora rekao da „želi da vidi Veliku Britaniju u EU“, danas (23.01.) se oglasila i njemačka kancelarka, Angela Merkel, izrazivši spremnost da „razgovara o britanskim željama“, ali „imajući u vidu i želje drugih zemalja“.

Autorica: Marina Maksimović

Odgovorna urednica: Zorica Ilić