ختم پرونده استعفای ظریف؛ مخالفت روحانی و توضیح قاسم سلیمانی

حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، امروز چهارشنبه هشتم اسفند (۲۷ فوریه) استعفای محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی را "برخلاف مصالح کشور" دانست و آن را رد کرد. رئیس دفتر ریاست جمهوری و سخنگوی وزارت خارجه ایران پیش‌تر از مخالفت روحانی با استعفای ظریف خبر داده بودند.

رئیس جمهوری ایران در نامه‌ای خطاب به ظریف، ضمن مخالفت با استعفای او نوشته است: «از آنجا که شما را به تعبیر مقام معظم رهبری "امین، غیور ، شجاع و متدین" و در خط مقدم ایستادگی در برابر فشارهای همه‌جانبه آمریکا می‌دانم، پذیرش استعفای جنابعالی را برخلاف مصالح کشور می‌دانم و با آن موافقت نمی‌کنم.»

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

روحانی با اشاره به نامه استعفای ظریف در روز ششم اسفندماه افزوده است: «اهتمام جنابعالی به حفظ شان و اعتبار وزارت امور خارجه، و جایگاه شخص وزیر امور خارجه به عنوان بالاترین مقام مسوول در اجرای سیاست خارجی کشور، قابل درک و مورد تایید اینجانب است.»

محمدجواد ظریف پیش‌تر در واکنش به خبر استعفای اعتراض‌آمیز جمعی از دیپلمات‌ها و مدیران وزارت خارجه، از یک‌سو از آنها خواسته بود که دست به چنین کاری نزنند و از سوی دیگر ابراز امیدواری کرده بود که استعفایش "تلنگری برای بازگشت وزارت امور خارجه به جایگاه قانونی‌اش در روابط خارجی باشد.»

حسن روحانی همچنین با بیان اینکه از "فشارهای وارده به دستگاه دیپلماسی کشور، دولت و حتی رئیس جمهور منتخب مردم به خوبی آگاهم" ابراز اطمینان کرده که از "این مرحله سخت عبور خواهیم کرد".

نخستین پیام ظریف پس از رد استعفا

استعفای وزیر خارجه ایران خبر سفر ناگهانی بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، در تهران را تحت‌الشعاع قرار داد و به سرعت به صدر خبرهای رسانه‌های جهان راه یافت. روحانی در نامه خود نوشته است: «شادی و پایکوبی دشمنان قسم‌خورده این مردم همچون رژیم صهیونیستی، از استعفای جنابعالی بهترین گواه بر موفقیت "محمد جواد ظریف" و بزرگترین دلیل برای استمرار فعالیت شما در سمت "وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران" است.»

روحانی در نهایت با اشاره به اینکه ظریف کماکان "مورد اعتماد" او، "مجموعه" نظام جمهوری اسلامی و "به‌خصوص" رهبر جمهوری اسلامی است و باید "به مسیر خود" ادامه دهد، افزوده است: «همان طور که بارها دستور داده‌ام، تمامی دستگاه‌ها، اعم از دولتی و یا حاکمیتی، باید در هماهنگی کامل با این وزارت، در زمینه روابط خارجی باشند.»

محمدجواد ظریف نیز در نخستین پیام خود پس از مخالفت حسن روحانی با استعفایش ، ضمن قدردانی از حامیان خود "به‌ویژه در سه [۳۰] ساعت گذشته"، از جمله نوشته است: «امیدوارم وزارت امور خارجه با همکاری و همدلی همگان و درایت، هدایت و نظارت مقام معظم رهبری، ریاست محترم جمهوری بتواند کلیه مسوولیت‌های خود را در چارچوب قانون اساسی و قوانین کشور و سیاست‌های کلی با اقتدار و صلابت به انجام برساند.»

ظریف همچنین اندک‌زمانی پس از انتشار نامه روحانی در مخالفت با استعفایش، در مراسم استقبال از نخست‌وزیر ارمنستان که برای دیداری دو روزه به ایران سفر کرده است، شرکت کرد.

قاسم سلیمانی: غیبت ظریف در دیدار با اسد تعمدی نبود

سپاه نیوز، خبرگزاری رسمی سپاه پاسداران نیز امروز چهارشنبه از حمایت قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس، از محمدجواد ظریف به عنوان "مسئول اصلی سیاست خارجی" ایران خبر داد. قاسم سلیمانی نیز همچون روحانی گفته است که ظریف همواره مورد تأیید مقام‌های بلندپایه حکومت "به‌ویژه" علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، بوده است.

قاسم سلیمانی گفت، عدم حضور ظریف در دیدار مقام‌های حکومتی با بشار اسد "تعمدی" نبوده است

فرمانده شاخه برون‌مرزی سپاه پاسداران ایران همچنین گفته است که عدم حضور ظریف در دیدار مقام‌های حکومتی با بشار اسد "تعمدی" نبوده و "برخی ناهماهنگی‌ها" در نهاد ریاست جمهوری چنین وضعی را به وجود آورده است.

به گفته قاسم سلیمانی: «قرائن نشان می‌دهد هیچ‌گونه تعمدی برای عدم حضور آقای دکتر ظریف در این ملاقات نبوده است و باید تاکید کنم ایشان به عنوان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران مسئول اصلی در حوزه سیاست خارجی کشور هستند.»

محمود واعظی، رئیس دفتر ریاست جمهوری ایران نیز در نخستین ساعات بامداد امروز در توییتر نوشت: «باعث خوشوقتی است که اعلام کنم برغم ذوق‌زدگی دشمنان قسم‌خورده انقلاب و نظام، با عدم پذیرش استعفای دکتر ظریف از سوی رییس جمهور، مجموعه دولت همچنان از حضور موثر و با نشاط ایشان بهره‌مند خواهد بود.»

محمدجواد ظریف در دیدارهای بشار اسد با علی خامنه‌ای و حسن روحانی که در هر دوی آنها قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران هم حضور داشت، دیده نمی‌شد. بسیاری از تحلیلگران عدم حضور ظریف در این دیدارها را عامل اصلی تصمیم او در کناره‌گیری از ریاست دستگاه دیپلماسی ایران دانسته بودند.

سایت خبری تحلیلی "انتخاب" روز گذشته نوشته بود که در پیامکی دلیل استعفای وزیر خارجه ایران را از او جویا شده و ظریف در پاسخ خود نوشته است: «بعد از عکس‌های ملاقات‌های امروز دیگر جواد ظریف به عنوان وزیر خارجه در جهان اعتباری ندارد.» برخی منابع حتی مدعی شده بودند که ظریف اساسا از حضور اسد در تهران مطلع نبوده است.

هم‌زمان با این خبرها، مخالفان داخلی ظریف نیز "کمپین محاکمه و ممنوع‌الخروجی" او را به راه انداختند. حمید رسایی، از نزدیکان به جبهه پایداری، در پستی اینستاگرامی نوشته بود: «اکنون دستگاه قضایی باید ظریف را ممنوع‌الخروج و به نقش وی در تحمیل تحریم‌های جدید و همچنین حضور عناصر جاسوس در تیم وی رسیدگی کند.»

ناظران و تحلیلگران علاوه بر عدم حضور ظریف در دیدارهای مقام‌های حکومتی با بشار اسد، دلایل دیگری را نیز در استعفای او مؤثر دانسته بودند. یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی روز گذشته اقدامات موازی با وزارت امور خارجه ایران و "ده‌ها سفر و مذاکره بدون هماهنگی" را از جمله دلایل استعفای وزیر خارجه جمهوری اسلامی عنوان کرده بود.