Έτος νυχτερίδας το 2011

Η νυχτερίδα, το μοναδικό θηλαστικό που πετάει, είναι από τα πιο παρεξηγημένα ζώα, αλλά και ένα από τα πιο χρήσιμα για τα οικοσυστήματα του πλανήτη μας.

26 είδη νυχτερίδας έχουν καταγραφεί στην Ευρώπη. Από αυτά 14 παρουσίασαν ανάκαμψη του πληθυσμού τους, 10 σταθερότητα και δύο πληθυσμιακή μείωση. Η επιτυχία αυτή οφείλεται στις δραστηριότητες και τις καμπάνιες της Συντονιστικής Γραμματείας της Συμφωνίας για τη Διατήρηση του Πληθυσμού των Ευρωπαϊκών Νυχτερίδων (EUROPABATS).

6.000 κουνούπια σε μια νύχτα!

Ο Αντρέας Στράιτ, εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης, τονίζει ότι ο ρόλος που παίζουν τα ιπτάμενα αυτά θηλαστικά στην ισορροπία του ευρωπαϊκού οικοσυστήματος είναι ιδιαίτερα σημαντικός: «Τη νύχτα τα περισσότερα πουλιά κοιμούνται, εκτός από τις κουκουβάγιες και τους μπούφους. Όμως τη νύχτα δραστηριοποιούνται πολλά έντομα, όπως π.χ. κουνούπια ή διάφορα παράσιτα, και καταστρέφουν τεράστιες καλλιέργειες ή και σημαντικά βότανα για τη χλωρίδα των ευρωπαϊκών δασών». Οι νυχτερίδες είναι νυκτόβιες, γι’ αυτό και «οι οικολόγοι προσπαθούν να ρυθμίσουν τους πληθυσμούς των εντόμων και των παρασίτων με τις νυχτερίδες. Και έχουν δίκιο, διότι μια νυχτερίδα εξολοθρεύει κάθε νύχτα μέχρι και 6 χιλιάδες κουνούπια!»

Σε πολλά μέρη της γης οι νυχτερίδες παίζουν τον ρόλο που παίζει σε εμάς η μέλισσα: κάνουν δηλαδή την επικονίαση στα φυτά. Ο Αντρέας Στράιτ εξηγεί πως στις τροπικές περιοχές πολλά είδη νυχτερίδων τρέφονται με φρούτα και καρπούς και λειτουργούν σαν τις μέλισσες: «Πρόκειται για σοβαρή συμμετοχή στην αλυσίδα της βιοποικιλότητας που προστατεύει όχι μόνον την άγρια χλωρίδα, αλλά και πολλές καλλιέργειες.»

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι φυτείες καφέ στο Μεξικό, όπου το καλοκαίρι οι νυχτερίδες εξολοθρεύουν περισσότερα έντομα από ό,τι τα πουλιά. Πάνω από 200 είδη εντόμων τρέφονται αποκλειστικά από τις φυτείες αυτές. Έτσι ειδικά σε βιολογικές καλλιέργειες, όπου απαγορεύεται η χρήση εντομοαπωθητικών, ο ρόλος των νυχτερίδων είναι πολύτιμος για το τοπικό οικοσύστημα και την οικονομία. Και όμως οι πληθυσμοί της νυχτερίδας απειλούνται από μείωση ή και εξαφάνιση σύμφωνα με τα στοιχεία.

Βασική αιτία είναι η συρρίκνωση του φυσικού τους περιβάλλοντος από την ανθρώπινη δραστηριότητα, π.χ. διεύρυνση οικισμών ή καλλιεργειών, ή τον εχθρό που σκοτώνει αμέσως: τα φυτοφάρμακα και τα εντομοαπωθητικά.

Να σημειώσουμε ότι οι νυχτερίδες ζουν εδώ και 50 εκατομμύρια χρόνια στη γη και εκτιμάται ότι ο πληθυσμός τους αντιστοιχεί σήμερα στο ¼ των θηλαστικών παγκοσμίως.

Irene Quaile / Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου