Αίρεται η απαγόρευση της βλασφημίας

Εδώ και καιρό υπάρχει η πρόθεση να καταργηθεί η παράγραφος 147, λέει ο Μάρκους Βιλπ, πολιτολόγος στο Κέντρο Ολλανδικών Σπουδών στο πανεπιστήμιο του Μύνστερ. Ωστόσο οι συσχετισμοί δυνάμεων στην ολλανδική βουλή δεν επέτρεπαν στον πρωθυπουργό Μαρκ Ρούτε να υλοποιήσει τη σχετική πρόταση, αφού μέχρι τον περασμένο Απρίλιο εκπροσωπούνταν στη βουλή και το Μεταρρυθμιστικό Πολιτικό Κόμμα, μια ένωση ορθόδοξων προτεσταντών που προέβαλαν αντιστάσεις στα εν λόγω σχέδια.

Η ελευθερία της έκφρασης

Για να κατανοήσει όμως κανείς καλύτερα την απόφαση της κυβέρνησης να προχωρήσει τώρα στην κατάργηση της παραγράφου, θα πρέπει να γνωρίζει καλά την όλη συζήτηση για την ελευθερία της έκφρασης στην Ολλανδία, όπως εξηγεί ο πολιτολόγος:

«Στην Ολλανδία υπάρχουν πολύ λιγότερα ταμπού. Αυτό σημαίνει ότι ένας πολιτικός, όπως ο Γκερντ Βίλντερς, για παράδειγμα, μπορούσε να εκφράζεται πολύ πιο επιθετικά και ανοιχτά έναντι της θρησκείας, από ότι κάποιος στη Γερμανία. Χαρακτήρισε, για παράδειγμα, το Ισλάμ ‘επιθετική πολιτική ιδεολογία’. Στην Ολλανδία ξέσπασε τότε ένας έντονος δημόσιος διάλογος. Ορισμένοι έλεγαν ότι αυτό δεν επιτρέπεται, υπήρχαν όμως και άλλοι που ισχυρίζονταν ότι στα πλαίσια της ελευθερίας της έκφρασης θα πρέπει να γίνεται ανεκτό. Έλεγαν ότι δεν υπάρχει τίποτε ισχυρότερο από τη δύναμη των επιχειρημάτων. Σε αυτά τα συμφραζόμενα οδηγηθήκαμε σε αυτές τις αλλαγές».

Στη Γερμανία η σχετική διάταξη αναθεωρήθηκε το 1969 και έκτοτε έχει απασχολήσει ελάχιστα τη δικαιοσύνη. Στην παράγραφο 166 του Ποινικού Κώδικα, η βλασφημία παίζει πλέον ελάσσονα ρόλο, όπως εξηγεί ο καθηγητής Κοινωνικής Ηθικής στο πανεπιστήμιο της Βόννης Χάρτμουτ Κρες: «Δεν προστατεύεται το όνομα του Θεού, δεν διώκεται δηλαδή η βλασφημία αυτή καθαυτή. Αυτό που προστατεύεται είναι η δημόσια ειρήνη, η ειρηνική συνύπαρξη των ανθρώπων».

Pussy Riots και Φαζίλ Σάι

Στη Μεγ. Βρετανία η σχετική παράγραφος, που αφορούσε για ένα μεγάλο διάστημα μόνον την εξύβριση του Θεού των Χριστιανών, καταργήθηκε μόλις πριν από μερικά χρόνια. Και ενώ στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες η εξύβριση της θρησκείας αντιμετωπίζεται σήμερα με μια σχετική χαλαρότητα, στην Ιρλανδία ισχύει από το 2009 ένα ακόμη πιο αυστηρό νομικό πλαίσιο με το προβλεπόμενο πρόστιμο, σε περίπτωση καταδίκης, να φτάνει τις 25.000 ευρώ.

Πίσω από υποθέσεις βλασφημίας κρύβονται πολιτικές ή κοινωνικές εντάσεις και συγκρούσεις σε μια χώρα, όπως κατέδειξε το παράδειγμα του μουσικού συγκροτήματος Pussy Riots στη Ρωσία και η καταδίκη των μελών του.

Η πιο πρόσφατη υπόθεση αφορά την περίπτωση του διεθνούς φήμης τούρκου πιανίστα και συνθέτη Φαζίλ Σάι, ο οποίος αντιμετωπίζει στην Τουρκία την κατηγορία της πρόκλησης μίσους και προσβολής θρησκευτικών αξιών μετά τα ειρωνικά σχόλιά του για το Ισλάμ μέσω του twitter. Η μέγιστη ποινή στην οποία μπορεί να καταδικαστεί είναι φυλάκιση 18 μηνών.

Σε πολλές άλλες μουσουλμανικές χώρες η βλασφημία τιμωρείται ακόμη και με την εσχάτη των ποινών. Την περασμένη εβδομάδα επτά αιγύπτιοι μετανάστες καταδικάστηκαν από αιγυπτιακό δικαστήριο σε θάνατο λόγω της διαφιλονικούμενης ταινίας για τον Μωάμεθ.


Günter Birkenstock / Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος